از سال‌های آب و سراب

معرفی کتاب از سال‌های آب و سراب
«از سال‌های آب و سراب» منتخبی است از هفت دفتر شعرِ سیمین بهبهانی، بانوی شاعر و نویسنده‌ی ایرانی. سیمین بهبهانی شاعری است با بیش از ششصد غزل که در 20 کتاب از او منتشر شده است. از سال‌های آب و سراب چهارمین اثری است که انتشارات سخن آن را در مجموعه‌ای به نام «شعر معاصر ایران» منتشر نموده است. این اثر شعرهایی دارد از هفت دفترِ جای پا (1325-1335)، چلچراغ (1336-1342)، مرمر (1364-1369)، رستاخیز (1352-1362)، خطی ز سرعت و از آتش (1352-1360)، دشت ارژن (1360-1369) و یک دریچه آزادی (1374).
بهبهانی که از بنیان‌گذاران کانون نویسندگان ایران نیز بود به دلیل ابتکاراتی که در قالب غزل بخصوص در حوزه‌ی وزن انجام داد، لقب «نیمای غزل» را از آنِ خود کرد. اشعار او در موضوع عشقی و عاطفی، وطن، زلزله، انقلاب، جنگ، فقر، آزادی بیان و حقوق زنان سروده شده است. ردّ پای احساسات زنانه و مادرانه‌ی او به شکلی ملایم ولی تأثیرگذار در اشعارش دیده می‌شود. او گاه در شعرش خود را جای مادری می‌گذارد که بیوه و فقیر است و نمی‌داند چطور شکم گرسنه‌ی کودکانش را سیر کند، گاه در نقش زنی زیباست در انتظار یار، گاه همسر یا مادر شهید است و گاه حتّی در نقش زنی روسپی که از سر احتیاج ناچار به تن‌فروشی شده، ظاهر می‌شود.
توجه به وضعیت اجتماع و تلخی‌های آن از ویژگی‌های بارز اشعار سیمین بهبهانی است. همچنین به خاطر تجربه‌ی فضای هشت سال دفاع مقدس، اشعاری مناسب این دوران و عواقبی که جنگ در زندگی مردم داشته، هم دارد. در شعری جوان جانبازی را نشان می‌دهد که یک پایش را در جبهه از دست داده، امّا آنچنان عزّت نفس دارد که دلش نمی‌خواهد کسی به او نگاه دلسوزانه داشته باشد. شاعر از این‌که با نگاهِ از سر مهر و دلسوزانه‌اش باعث ناراحتی آن جوان شده شرمگین است.
بهبهانی در غزل‌هایش از زبان و لحن مردم عادی در جامعه بهره برده است. او غزل را از حیث تصویرسازی‌های ویژه، بهره‌گیری از ظرفیت‌های زبان معاصر و کاربرد وزن‌هایی که به طبیعت گفتار نزدیک است، به‌خوبی می‌شناخته و به کار برده است. نگاه سیمین به رابطه‌ی مرد و زن، نگاهی انسانی است و خواهان برابری همراه با عشق و عاطفه است. گرچه بهبهانی نگاه تندی نسبت به مفاسد و معایب جامعه دارد و بسیاری تلخی‌ها و زشتی‌ها را در شعرش نمایانده و انگشت انتقاد خود را به طرف صاحب منصبان و قدرتمندان گرفته است، با این حال همواره در شعر او امید به آینده‌ای بهتر به یاری تلاش و همدلی وجود دارد و هر چه به سنین بالاتر عمر می‌رود، انگار این امید در شعرهایش بیش‌تر جلوه می‌کند.
علاقه‌ی عمیق سیمین بهبهانی به ایران و ایرانی را هم در شعرهایی انتقادی، هم در اشعار وطنی‌ای مثل «دوباره می‌سازمت وطن» که در سال 1359 آن را سروده است می‌توانیم به وضوح ببینم، امّا این عشق به وطن هرگز جنبه‌ی ناسیونالیستی در شعر او نمی‌یابد؛ چرا که او نفسِ انسانیت را در هر کجای جهان که باشد ستایش می‌کند. انسان‌مداری و علاقه به کل بشریت و نگرانی بابت آینده‌ی آن از درون‌مایه‌های غالب در اشعار سیمین بهبهانی است.
محدثه میرجعفری

شعر فارسی - قرن 14

سیمین بهبهانی سیمین خلیلی معروف به سیمین بـِهْبَهانی نویسنده و غزل‌سرای معاصر ایرانی و از اعضای کانون نویسندگان ایران بیست و هشتم تیر ۱۳۰۶ خورشیدی در تهران بدنیا آمد.