«چرند و پرند» مجموعهای است که علیاکبر دهخدا آن را با زبانی طنزگونه در قالب گزارشها، داستانهای کوتاه، نامهها و... با موضوعات اجتماعی نگاشته است. این نوشتهها که قبلاً در سالهای 1325 و 1326 در هفته نامهی صور اسرافیل با نامهای استعاری و امضاهای مختلف چاپ میشد، بعداً در قالب کتاب درآمد. شخصیتهایی با نامهای خرمگس، سگ حسن دله، آزادخان کرد کرندی، علیالهی، کمینه اسیرالجوار، دخو علیشاه، دخو، غلام گدا، آزادخان، خادمالفقرا، دخو علی، رئیس انجمن، نخود همه آش، اویار قلی، و جناب ملا اینکعلی، برهنه خوشحال، دمدمی و لات و لوتها در روایتها وجود دارند و نوشتهها هم با همین نامهای استعاری امضا شدهاند.
دهخدا در «چرند و پرند» که نمونهایست از تاریخ روشنگری ایران، با جهالت و نادانیِ مسلط بر دوران به مبارزه برخاسته است. او همچنین وطنفروشی رجال سیاسی وابسته به کشورهای بیگانه و استبداد حکومت محمدعلی شاه را مورد انتقاد قرار داده است. چرند و پرند با زبانی عامیانه و با توجه عمیق به مسائل اجتماعی و مردمی نوشته شده است. اصلاحات کوچه بازاری به شکلی کاملاً بینقص (از لحاظ دستوری) در مجموعهی چرند و پرند جای دارند که موجب ارتباط عمیق خواننده با این کتاب میشود. دهخدا با زبانی لطیف و طناز، عاملان فقر و بیچارگی و درماندگی اقشار دردمند جامعه را افشا میکند. او با نوشتن این مجموعه مقالات با زبان انتقادی خاص خود نثری نو را پایه نهاده است.
علی اکبر دهخدا ادیب و شاعری دغدغهمند، در زمانی که نقد رواجی نداشته و ادبیات در خدمت دربار بوده است دیگرگونه عمل میکند و با پرداختن به زندگی عموم مردم و بالاخص محرومان، معضلات و مسائل جامعه را آسیبشناسی میکند. عدهای معتقدند دهخدا در نوشتن چرند و پرند از جلیل محمدقلیزاده (بنیانگذار روزنامهی ملانصیرالدین) تأثیر گرفته است.
اکرم حیدری
طنز فارسی - قرن 14
نثر فارسی - قرن 14
طنزهای سیاسی ایرانی
ارسال دیدگاه