تنگسیر

«تنگسیر» شاهکاری از صادق چوبک نویسنده‌ی جنوبی است که در سال ۱۳۴۲ منتشر شد و تاکنون به ۱۸ زبان دنیا ترجمه شده است. ناشران مختلفی از جمله روزگار، جاویدان، جامه‌دران و نگاه این کتاب را در سال‌های مختلف منتشر کرده‌اند. تنگسیر، اولین رمان این داستان نویس نوین ایرانی است، داستان «انتری که لوطی‌اش مرده بود» و رمان «سنگ صبور» از دیگر آثار مشهور او هستند.
رمان تنگسیر روایتی است برگرفته از واقعیت، حتی اسامی شخصیت‌های داستان واقعی‌اند. داستان در تنگستان، دواس و بوشهر اتفاق می‌افتد و فرهنگ بومی مردم آن دیار در آن مشهود است. به اهالی تنگستانِ بوشهر تنگسیر می‌گویند.
رمان تنگسیر، داستان ظلمی است که به انتقام‌گیری و مبارزه فردی علیه بی‌عدالتی موجود می‌انجامد. شخصیت اصلی رمان، زارمحمد (زائر محمد) جوان تنگسیری، مردی است ساده و پاک و خانواده‌دوست که سرمایه‌اش را به امانت نزد شهرنشینان بندر قرار می‌دهد، اما آنها به راحتی در امانت خیانت می‌کنند. زارمحمد به اعتراض و دادخواهی برمی‌خیزد، اما چون مرجع عادلی برای احقاق حق خود پیدا نمی‌کند، به‌ناچار خود برای اعاده حق دست به کار می‌شود...
چوبک داستان را به گونه‌ای روایت می‌کند که خواننده با شخصیت اصلی به خوبی همذات پنداری می‌کند به‌گونه‌ای که انگار حقی از خودش ضایع شده باشد.
این داستان از معدود داستان‌های ایرانی است که باعث پیوند کتاب و سینما شده، امیر نادری در سال ۱۳۵۲ با اقتباس از تنگسیر فیلمی ساخت که بهروز وثوقی بازیگر نقش اول آن، جایزه بهترین بازیگر فیلم دهلی نو (۱۹۷۵) را گرفت، همچنین امیر نادری جایزه بهترین کارگردانی را از جشنواره فیلم سپاس در سال ۱۳۵۳ دریافت کرد.
اکرم حیدری

داستان‌های فارسی - قرن ۱۴

صادق چوبک صادق چوبک (زاده تیر ۱۲۹۵، بوشهر – درگذشته تیر ۱۳۷۷، برکلی) نویسنده ایرانی بود. او را همراه صادق هدایت و بزرگ علوی، پدران داستان‌نویسی نوین ایرانی می‌دانند. وی ۱۳ تیر ۱۳۷۷ در سن 81 سالگی در برکلی آمریکا درگذشت.