سنگ صبور اثر صادق چوبک نویسنده ایرانی و پدر داستاننویسی نوین ایران است که برای اولین بار در سال 1345 توسط انتشارات جاویدان به چاپ رسیده. از دیگر آثار مشهور او میتوان مجموعهداستان «انتری که لوطیاش مرده بود» و رمان «تنگسیر» را نام برد.
در سنگ صبور داستان را از زبان شخصیتهای مختلفی میخوانیم. افکار ذهنی هر یک از شخصیتها به زبان خودشان نوشته شده است که به تغییر نثر در طول داستان منتهی میشود. هر شخصیت داستان به زبان خودش (متناسب با خانواده، فرهنگ و سنش) سخن میگوید؛ کودک به زبان کودکانهاش و زن به زبان زنانهاش صحبت میکنند و میاندیشند. به این ترتیب شخصیتپردازی موفقی ایجاد شده که به جریانات داستان، زیبایی و عمق زیادی داده است. احمدآقا شخصیت اصلی داستان است که با نگاهی تیزبینانه، جهل، خرافه و تنگدستی مردم را به تصویر میکشد.
اکثر داستانهای صادق چوبک، تیرهروزی مردمی که اسیر خرافه و نادانیاند را حکایت میکند. وی از آنجایی که شاهد خشونت رفتاری در طبقهی فرودست بود، سراغ شخصیتها و ماجراهایی میرفت که هرکدام این رفتارها را بازتاب بدهد. او در اکثر داستانهای کوتاهش و در رمان سنگ صبور رکود زیستیای را که اجازهی خلق باورهای بزرگ و فکرهای مترقی را نمیدهد، به تصویر میکشد. از این منظر طبقهی فرودست هر چند به عنوان مظلوم اما به شکل گناهکار ترسیم میشود که هرچه بیشتر در گل و لای فرومیرود. وی در توصیف واقعیتهای زندگی نیز وسواس زیادی داشته که به سبب همین دقت نظر در جزئی نگریها و درونبینیها، او را رئالیست افراطی و گاهی حتی ناتورالیست خواندهاند. آثار چوبک از سالها پیش مورد نقد و بررسی جدی قرار گرفته و نوشتههایش در کتابهای مختلفی از جمله «قصهنویسی» رضا براهنی، «صد سال داستاننویسی در ایران» حسن میرعابدینی تحلیل شدهاند.
فرناز ابراهیمی
ارسال دیدگاه