زمانی که یک اثر هنری بودم

زمانی که یک اثر هنری بودم (به فرانسوی Lorsque j'étais une œuvre d'art و به انگلیسی When I Was a Work of Art) اثر اریک امانوئل اشمیت (۱۹۶۰) رمان‌نویس، نمایشنامه‌نویس و فیلسوف مشهور فرانسوی است که در ایران اغلب او را به خاطر نمایشنامه‌ی «خرده جنایت‌های زن و شوهری» به یاد دارند. این کتاب تا به حال به زبان‌های کره‌ای، ایتالیایی، لهستانی، پرتقالی، آلمانی، یونانی و... ترجمه شده است. برگردان فارسی این کتاب در سال ۱۳۸۷ توسط آسیه حیدری و فرامرز ویسی انجام شده و نشر افراز آن را تاکنون بارها تجدید چاپ کرده است.
داستان درباره‌ی جوانی ۲۰ ساله به نام تازیو است که در برابر برادرانش که افرادی موفقند، خود را شکست‌خورده می‌داند، به همین خاطر تصمیم به خودکشی می‌گیرد و برای این کار دره‌ی عمیقی انتخاب می‌کند تا خودش را از آنجا به پایین پرتاب کند. در این حین به هنرمند معروفی به نام زئوس برخورد می‌کند که از او ۲۴ ساعت فرصت می‌خواهد تا برای او هویت و زندگی تازه‌ای بیافریند و زندگی‌اش را ارزشمند کند. هنرمند از او مجسمه‌ای می‌سازد که هنری است، اما طبق قرارداد، هویت انسانی‌اش را از دست داده و این آغاز ماجراست...
فضای داستان «زمانی که یک اثر هنری بودم» و تغییر هویت انسانی، مسخ کافکا را به خاطر می‌آورد، اما اشمیت نگاه دیگری به این قضیه دارد. اشمیت انسان مسخ شده‌ی خود را حاصل هنر انسانی می‌داند که سرنوشت نهایی‌اش همچنان به دست خود انسان رقم می‌خورد، نه هنر در خدمت سرمایه‌داری؛ هنری که هر روز تعریف جدیدی از زیبایی ارائه می‌دهد و هرچقدر انسان آگاهی کمتری داشته باشد، بیشتر در دام آرزوهای بی‌پایان و بی‌ارزش غرق می‌شود.
فرناز ابراهیمی

داستان‌های فرانسه - قرن ۲۰م.
۲۴۰ صفحه

اریک امانوئل اشمیت اریک امانوئل اشمیت نویسنده، نمایشنامه‌نویس و فیلسوف فرانسوی در ۲۸ ژوئن ۱۹۶۰ در لیون به دنیا آمد.