بحر در کوزه
کتاب «بحر در کوزه» اثر عبدالحسین زرینکوب، در مورد نقد و تفسیر قصهها و تمثیلات مثنوی معنوی است. نام این کتاب از این شعر مولانا گرفته شدهاست:
گر بریزی بحر را در کوزهای / چند گنجد؟ قسمت یک روزهای
زرینکوب در اولین سطر از مقدمهی این کتاب مینویسد: «با آنکه از طوفان سحابی که در سراسر بحر بیپایان مثنوی موج میزند در کوزهی سربستهی قصههای آن جز رشحهیی چند جای نمیگیرد و به قول گویندهی مثنوی گر بریزی بحر را در کوزهای، همچنان بیش از قسمت یکروزهای در آن گنجایش نیست. به هر حال تشنهی از راه رسیده را هم بر لب دریایی بدان پهناوری از آنهمه آب که آنجاست ناچار- هم به قدر تشنگی باید چشید.»
این کتاب به بررسی موضوع اخلاق و تصویر خدا در اندیشهی مولانا اختصاص دارد. بر این اساس، نخست مبحثی تحت عنوان انسان و ساحات وجودی او مطرح گردیده و نگارنده کوشیده تا با روشن کردن معانی جسم و جان، نشان دهد جسم نیز همچون جان دو مراتب است؛ و منظور مولانا از انسان، نه جسم، که همان جان انسانی است. سپس ویژگیهای ابدال حق از سوی مولانا برشمرده شده و دو مفهوم فقر و فنا بررسی شده است. در ادامه، مسئلهی رنج و علت وجودی آن مطرح گردیده و نگارنده نگاه مولانا را در خصوص آنچه شر خوانده میشود، بیان میکند. بخش بعدی کتاب به مقولهی عشق، ماهیت، خاستگاه و متعلقات آن اختصاص یافته و سعی شده با تمیز میان صورتهای مشابه عشق، دلبستگی و میل، تصویری واقع از آنچه مولانا «عشق» میخواند، نشان دادهشود؛ مبحثی هم در خصوص معرفتشناسی مولانا مطرح گردیده است. در پایان، این نکته مطرح شده که «شناخت خدا نه به واسطهی عقل، که تنها با عشق ممکن میشود. آدمی در عشق به وصل میرسد و با وصل به شناخت.»
الهه ملکمحمدی
مولوی، جلالالدینمحمدبنمحمد، 672 - 604 ق. مثنوی - نقد و تفسیر
شعر فارسی - قرن 7ق. - تاریخ و نقد
۶۱۶ صفحه - وزیری (گالینگور)
ارسال دیدگاه