چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟ (ریشه‌های قدرت، ثروت و فقر)

دارون عجم اوغلو، استاد اقتصاد دانشگاه اِم.آی.تی و جیمز رابیسنون، استاد توسعه دانشگاه شیکاگو، در این کتاب به یکی از پرجدل‌ترین بحث‌های محافل اقتصادی و سیاسی دنیا می‌پردازند؛ یعنی «چرا ملت‌ها نمی‌توانند آنجور که باید به ثروت، قدرت و رفاه برسند و در این راه شکست می‌خورند؟» این کتاب در ایران تحت عنوان چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟ به ترجمه محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی‌پور در سال ۱۳۹۳ از نشر روزنه منتشر شده؛ همچنین تحت عنوان چرا کشورها شکست می‌خورند؟ به ترجمه‌ی پویا جبل‌عاملی و محمدرضا فرهادی‌پور از نشر دنیای اقتصاد منتشر شده است. انتشارات نورعلم هم این کتاب را به ترجمه‌ی علی حبیبی وارد بازار کرده است.
تز اصلی نویسندگان در این کتاب بر مبنای «تفاوت‌های نهادی» است. کتاب خلاصه‌ای است از تاریخچه جهان و کشورها و فراز و فرود ملت‌ها در برهه‌های گوناگون و بزنگاه‌های تاریخ. نویسندگان ریشه ثروت، قدرت و فقر کشورهای گوناگون جهان در تاریخ بشر را ناشی از تفاوت‌های نهادی در این کشورها می‌دانند.
آن‌ها معتقدند که اگر کشوری دارای «نهادهای فراگیر» باشد شرط لازم برای توسعه را داراست و اگر کشوری دارای «نهادهای انحصاری» باشد به فقر و ضعف کشیده خواهد شد. از دید نویسندگان هرگاه چرخش قدرت، آزادی بیان و مطبوعات، آزادی اقتصادی و کسب‌وکار، حقوق مالکیت و حاکمیت قانون در کشوری حاکم باشد، آن کشور مسیر سعادت را طی خواهد کرد.
کتاب به نوعی نقطه تقاطع علوم سیاسی و علوم اقتصادی است. اوغلو و رابینسون این دو را نه پیش‌نیاز یکی برای دیگری، که آن‌ها را هم‌نیاز هم دانسته و معتقدند یکی بدون دیگری مثمرثمر نخواهد بود و هرچند نمونه‌هایی در تاریخ به تقدم توسعه اقتصادی بر سیاسی دلالت دارد، اما رشد این کشورها پایدار نخواهند ماند.
این دو همچنین معتقدند که افراد یا به نوعی رهبران نیز در مسیر رشد و سعادت یا فقر و فلاکت ملت‌ها تاثیر به سزایی خواهند داشت. خلاصه اینکه این رهبران و سیاستگذاران کشورها هستند که تصمیم می‌گیرند نهادها فراگیر باشد و ملت به سعادت برسد، یا نهادها انحصاری باشند و تنها نزدیکان و خودشان از این قدرت و ثروت برخوردار بوده و ملت‌ در فقر و تنگدستی به سر برند.
خلاصه کلام آنکه اوغلو و رابیسنون راه‌حل توسعه و رشد کشورها را نه اقتصادی، که سیاسی می‌دانند. به بیان دیگر اگر سیاستمداران اراده و جسارت و عزم کافی داشته باشند آن ملت در مسیر رشد و توسعه قرار خواهد گرفت و اگر نه، آن ملت در مسیر معکوس توسعه قرار خواهد گرفت.
خواندن این کتاب پرفروش، برای کسانی که به مباحث توسعه، سیاست و اقتصاد علاقمندند توصیه می‌شود.

۶۶۶ صفحه - رقعی (شومیز)

دارون عجم‌اوغلو دارون عاجم‌اوغلو (متولد ۳ سپتامبر ۱۹۶۷) اقتصاددان آمریکایی زاده ترکیه از تبار ارمنی‌ است.