شاخه‌ی زرین

پژوهش تطبیقی و هم سنجی «شاخه‌ی زرین»، عنوان یکی از برجسته‌ترین آثار «جیمز فریزر» است، که دارای شهرت جهانگیر است. پژوهشی با رویکردی اجتماعی، با تکیه بر دو محور: «اسطوره» و «دین» است. کتاب به پژوهش در مبانی «خرافه‌پرستی»، «ادیان ابتدایی»، «باورها»، و «مناسک مردمان اولیه» می‌پردازد، و بر آن است تا این ادعا را ثابت کند، که سیر اندیشه‌ی انسان‌ها، برای توجیه رخدادهای زندگی، و طبیعت پیرامونشان، و نیز برای گره‌گشایی، یا گریز از پیچیدگی‌های زندگی (حیات) ست، و اینکه چگونه نخست به جادو، و خرافه‌ها روی آوردند، و پس از آن به دین گرویدند، و سرانجام از دین به علم متمایل گشتند. ایشان در این کتاب، به دنبال یافتن وجه مشترک: «ادیان»، و اساطیر مردمان جهان بوده‌اند. عنوان «شاخه‌ی زرین»، برگرفته از تابلویی، با همین نام، از: «ویلیام ترنر (1775 میلادی - 1851 میلادی)» نقاش نامدار بریتانیایی است، و در واقع اشاره به درختی مقدس دارد، که شکننده‌ی شاخه‌ای از آن، می‌توانست برای تصاحب منصب «کهانتِ معبد دایانا» در ایتالیا، با کاهن پیشین معبد، مبارزه کند. «شاخه‌ی زرین» در نخستین چاپ، در سال 1890 میلادی، در دو جلد منتشر شد؛ در ویرایش دوم در سال 1900 میلادی، به سه جلد رسید، و در ویرایش سوم که به شکلی تفصیلی بین سال‌های 1906 میلادی تا سال 1915 میلادی، به وسیله‌ی نگارنده انجام شد، با افزودن شواهد و نمونه‌های بسیار، شمار مجلدات کتاب به دوازده جلد رسید. «جیمز فریزر»، در سال‌های پایانی عمر خویش نیز، پیوستی به کتاب افزودند، که شمار مجلدات کتاب را، به عدد سیزده مجلد رساند. در سال 1990 میلادی، خلاصه‌ای از کتاب «شاخه‌ی زرین»، با مقدمه، ویرایش، و گزینش دقیق «رابرت فریزر (نوه‌ی نویسنده)»، در یک جلد منتشر شد. همین کتاب یک جلدی را، جناب «کاظم فیروزمند»، به واژه‌های پارسایی ترجمه کردند، تا پس از گذشت صد و چهارده سال از چاپ نخستین اثر، نخستین برگردان «شاخه‌ی زرین» به زبان پارسایی باشد. «شاخه‌ی زرین»، اثری ارزشمند، و پژوهشی ست، که ستایش‌ها و نکوهش‌های بسیاری را در پی داشته، اما در کل، سودبخشی ژرف این کتاب بر نویسندگان و پژوهشگران پس از ایشان در این حوزه را هرگز نمی‌توان نادیده انگاشت.

موضوع(ها):
اسطوره‌شناسی
دین
جادوگری
خرافات

جیمز‌جرج فریزر