کتاب «حل اختلافات از طریق ارتباط بی خشونت» مجموعهٔ گفتگوهایی است با مارشال رُزِنبرگ روان شناس و فعّال اجتماعی آمریکایی که مدل رفتاری ارتباط بدون خشونت را در اوایل دههٔ شصت میلادی پایه گذاری کرد و در سال ۲۰۱۵ درگذشت.
مترجم این کتاب در مقدمه اش بر کتاب می نویسد: « باور ندارم درمان کامل مشکلات ارتباطی، همانند بسیاری از ناهنجاریهای ملموس و ناملموس روانی، تنها از طریق راهکارها و ابتکارات فردی امکانپذیر باشد؛بهویژه در مورد مسالهی ارتباط که از یکسو بنابه ماهیت خود امری دو سویه است و غیر از ما بازیگران دیگری هم دارد، و از سوی دیگر پدیدهای سراسر اجتماعی و متأثر از جایگاهها و مناسبات اجتماعیِ پیشداده است. در نگاهی وسیعتر، منشاِ اصلی ناهنجاریهای روانی هم آن دسته از مناسبات اجتماعی است که زیستن و بالیدن در فضای اجتماعی سالم را مختل یا ناممکن میسازند. درواقع، بررسی روانشناسی فردی بدون لحاظ کردن عوامل و ساختارهایی که گرایشهای رفتاری عمومی و روانشناسی جمعی جامعه را تحت تأثیر قرار میدهند، کاری یکسویه و ناقص و حتی گمراهکننده است.بهطور مشخص، در حوزهی بحث ما، بخش قابلتوجهی از مشکلات ارتباطی ریشه در تربیتی سرکوبگر و خشونتآمیز دارند که با درونیکردن ترس یا خودباختگی در افراد، درهیات بیاعتمادی، پرخاشگری یا انزواطلبی وعدم شفافیت (با خود و دیگری) در روابط اجتماعیِ افراد ظاهر میشوند. بههمین ترتیب است تأثیرات مناسبات اجتماعی-تاریخیای که بهجای گسترش روابط جمعی و بسترسازی رشد فردی در پرتو زیست اجتماعی، افراد را به سوی بیاعتمادی به یکدیگر و فردگرایی افراطی و نفعطلبانه سوق میدهند؛ و مهمتر ازهمه باید از تأثیرات بازدارندهی مناسبات اقتصادی رایج امروزی یاد کرد که نه فقط احساس امنیت شغلی و اوقات فراغت انسانها را از آنها سلب میکنند، بلکه به واسطهی رشد مصرفگرایی و مناسبات کالایی، انسانها را در چشم یکدیگر به ابزار رفع نیازهای خود تقلیل میدهند. با وجود این، از آنجا که بهبود مناسبات اجتماعی (و سلامت روانی پیامد آن) در گرو مشارکت فعال انسانهاست، تردیدی نیست که تلاشهای هدفمند برای رشد توانمندیهای فردیْ تأثیرات مثبتی در جهت بهسازی سطوح کلانتر زیست اجتماعی و روانی ما خواهند داشت. و در میان این توانمندیها بیگمان توانمندیهای ارتباطی جایگاه ویژهای دارند؛ خواه از این نظر که انسان اساساً موجودی اجتماعی است و با بهبود توانایی ارتباطیِ خود، سلامت روانی بیشتری خواهد داشت؛ و خواه از این نظر که هر گامی برای بهبود وضعیت زیست جمعیِ ما نیز از بستر مشارکتها و همبستگیهای جمعی میگذرد که اینیکْ خود نیازمند رشد تواناییهای ارتباطی است.»
دکتر محمدرضا سرگلزایی (روانپزشک)
ارسال دیدگاه