آندره ژید

تولد : آندره پل گیوم ژید (Paul Guillaume André Gide) ‏متولد ۱۸۶۹، نویسنده‌ی فرانسوی و برنده جایزه ادبی نوبل در سال ۱۹۴۷ بود. وی در سال 1951 درگذشت.

آندره ژید نویسنده‌ی نامدار فرانسوی، که مدت نیم‌قرن حضوری نمایان در عرصه‌ی ادب فرانسه داشت و تأثیر شگفت‌آور نوشته‌هایش در سال‌های پس از جنگ جهانی بر اکثر مخاطبان و به‌ویژه بر نسل جوان انکارناپذیر است، به سال ۱۸۶۹ در پاریس، چشم به جهان گشود. پدرش استاد حقوق و مادرش دختر یکی از بورژواهای ثروتمند نرماندی بود. ژید در خانواده‌ای پایبند به سنت‌های مذهب پروتستان پرورش یافت و سال‌های نوجوانی و جوانی او، تحت تأثیر این موضوع قرار گرفت. در کودکی، به سبب بیماری نتوانست به‌طور منظم به تحصیل در مدرسه ادامه دهد. اما ازآنجاکه در خانواده‌ای علاقه‌مند به علم و فرهنگ می‌زیست، توانست این کمبود را به‌خوبی کنترل کند و در خانه به تحصیل ادامه دهد. پس از مرگ پدر به سال ۱۸۸۰، سرپرستی او به مادر دقیق و سختگیرش واگذار شد که با توجه و دلسوزی بیش‌ازاندازه، پسر را به ستوه آورده بود. در این سال‌ها، ژید در محیطی زنانه می‌زیست. در پانزده‌سالگی، با عشقی بی‌آلایش و عرفانی، به دخترخاله‌اش، مادلن روندو دل بست. این دل‌بستگی در سال ۱۸۹۵ به ازدواج انجامید و به‌رغم تمایلات دگرگون جنسی ژید، آن دو تا سال ۱۹۳۸ (سال‌مرگ مادلن)، سعادتمندانه در کنار یکدیگر زیستند.
ژید فعالیت ادبی خود را در بیست‌ودوسالگی (۱۸۹۱) آغاز کرد. ازآنجاکه به یاری بخت، از رفاه مالی برخوردار بود و نیازی به کار کردن نداشت، توانست با فراغ بال به نوشتن بپردازد و از پشتیبانی معنوی نویسندگان و شاعرانی چون پیر لوییس، پل والری، و استفان مالارمه بهره‌مند شود. به‌ویژه دوستی او با مالارمه، سبب شد که در آغاز کار، به مکتب سمبولیسم روی آورد. مهم‌ترین آثار او در این دوران، عبارت‌اند از: یادداشت‌های روزانه آندره والتر، شهرهای آندره والتر، رساله‌ی نرگس و سفر اورین. اما طولی نکشید که از این مکتب روی‌گردان شد و او نیز مانند مونتی، روسو و استندال، زندگی انسان را موضوع آثار خود قرارداد و با تجزیه‌وتحلیل مداوم و مستمر مسائل عاطفی و روانی خویش، کوشید تا از خواست‌ها، نیازها، اضطراب‌ها، ضعف‌ها، توانمندی‌ها و پیچیدگی‌های روح بشر، پرده بردارد.
ژید در ۲۴ سالگی (۱۸۹۳) درحالی‌که به‌شدت بیمار بود و می‌پنداشت که زندگی‌اش با خطری جدی روبه‌روست، به تونس رفت. اما دو سال بعد (۱۸۹۵)، هنگامی‌که از آفریقای شمالی به فرانسه بازگشت، تغییری ژرف در او پدید آمده بود و جدا از بهبود کامل، از بسیاری از قیدوبندهای جسمی و روحی رهایی یافته بود. ازاین‌پس، دست به نوشتن آثاری زد که از تجربیاتی سرچشمه می‌گرفت گه از او «موجودی تازه» ساخته بودند. از میان این آثار، می‌توان به مائده‌های زمینی (۱۸۹۷) ضد اخلاق (۱۹۰۲) و در تنگ (۱۹۰۹) اشاره کرد. اما کتابی که مایه‌ی موفقیت او شد، دخمه‌های واتیکان بود که به سبب لحن جسورانه‌اش، شهرتی ناگهانی برایش به ارمغان آورد.
ژید مانند بسیاری از افراد، برای توجیه امیال خویش در برابر محرمات مذهبی، فلسفه‌ای بنیاد نهاد.
با آغاز جنگ جهانی اول ژید مدتی خاموشی گزید و سپس کتاب‌های «اگر دانه نمیرد»، «کوریدون» و «سکه سازان» را نوشت. او در اگر دانه نمیرد واقعیات زندگی خود را بی‌پرده بیان می‌کند در کوریدون به شرح گرایش‌های همجنسخواهانه‌ی خویش می‌پردازد و با نوشتن رمان سکه سازان شیوه‌ی تازه‌ای در رمان فرانسوی بنیاد می‌کند.
ژید کتاب‌های «سفر به کنگو» و «بازگشت از چاد» را بر ضد استعمار نوشت. او عضو حزب کمونیست شد؛ اما با برآورده نشدن انتظارات و تمایلات عدالت‌خواهانه‌اش با نوشتن کتاب بازگشت از شوروی از این حزب کناره گرفت.

آندره در سال ۱۹۴۷ برنده‌ی جایزه‌ی ادبی نوبل شد و در ۱۹۵۱ درگذشت.

آثار
تمام کتاب‌های آندره ژید در لیست کتاب‌های ممنوعه کلیسای کاتولیک قرار دارد:
۱. سرداب‌های واتیکان
۲. یادداشت‌های روزانه آندره والتر (۱۸۹۱)
۳. رساله‌ی نرگس (۱۸۹۱)
۴. شعرهای آندره والتر (۱۸۹۲)
۵. سفر اورین (۱۸۹۳)
۶. مائده‌های زمینی (۱۸۹۷)
۷. پرومته‌ی سست زنجیر (۱۸۹۹)
۸. ضد اخلاق (۱۹۰۲)
۹. آمنتاس (۱۹۰۶)
۱۰. در تنگ (۱۹۰۹)
۱۱. ایزابل (۱۹۱۱)
۱۲. دخمه‌های واتیکان (۱۹۱۴)
۱۳. سمفونی روستایی (۱۹۱۹)
۱۴. کوریدون (۱۹۲۴) به دلیل این‌که شرح‌حالی است از روابط همجنسگرایانه‌اش، تاکنون اجازه‌ی انتشار آن داده نشده است.
۱۲. اگر دانه نمیرد (۱۹۲۴)
۱۳. سکه سازان (۱۹۲۵)
۱۴. سفر به کنگو (۱۹۲۷)
۱۵. بازگشت از چاد (۱۹۲۸)
۱۶. اودیپ (۱۹۳۱)
۱۷. مائده‌های تازه (۱۹۳۵)
۱۸. بازگشت از شوروی (۱۹۳۶)