صادق هدایت

تولد : صادق هدایت، متولد ۲۸ بهمن ۱۲۸۱، نویسنده، مترجم و روشنفکر ایرانی بود. وی در تاریخ ۱۹ فروردین ۱۳۳۰ بر اثر خودکشی درگذشت.

صادق هدایت یکی از مشهورترین نویسندگان، مترجمان و روشنفکران ایرانی بود.
صادق هدایت در سه‌شنبه ۲۸ بهمن‌ماه ۱۲۸۱ در شهر تهران متولد شد. پدر صادق هدایت، هدایت قلی خان هدایت (اعتضادالملک) فرزند جعفرقلی خان هدایت (نیرالملک) و مادرش خانم عذری زیورالملک هدایت دختر حسین قلی خان مخبرالدوله دوم بود. پدر و مادر صادق هدایت هر دو از تبار رضا قلی خان هدایت، یکی از نویسندگان، شعرا و مورخان مشهور در قرن سیزدهم ایران هستند که خود از بازماندگان کمال خجندی بوده است. صادق هدایت در سال ۱۲۸۷ وارد دوره ابتدایی در مدرسه علمیه تهران شد و پس از اتمام این دوره تحصیلی در سال ۱۲۹۳ دوره متوسطه را در دبیرستان دارالفنون آغاز کرد. در سال ۱۲۹۵ با توجه به ناراحتی‌ای که در ناحیه چشم برای او پیش آمد وقفه‌ای یک ساله در روند تحصیلی او به وجود آورد. اما با این حال در سال ۱۲۹۶ تحصیلات خود را در مدرسه سن‌لویی تهران ادامه داد که زمینه‌ساز آشنایی با زبان و ادبیات فرانسه شد.
صادق هدایت در سال ۱۳۰۴ دوره تحصیلات متوسطه خود را به پایان رساند و در سال ۱۳۰۵ همراه با تعدادی دیگر از دانشجویان ایرانی برای تحصیل به کشور بلژیک اعزام شد. صادق هدایت ابتدا در بندر گان بلژیک در دانشگاه این شهر به تحصیل پرداخت ولی از آب‌وهوای آن شهر به ذائقه ‌غاش خوش نیامد تا اینکه در نهایت او را به شهر پاریس در فرانسه برای ادامه تحصیل منتقل کردند. اولین اقدام به خودکشی صادق هدایت در سال اتفاق افتاد. صادق هدایت در ساموآ حوالی پاریس که قصد کرد خود را در رودخانه مارن غرق کند ولی قایقی سررسید و او را نجات دادند. سرانجام در سال ۱۳۰۹ او به تهران بازگشت و در همین سال در بانک ملی ایران استخدام شد. در این روزها بود که در تهران گروه ربعه شکل گرفت که اعضای آن بزرگ علوی، مسعود فرزاد، مجتبی مینوی و صادق هدایت بودند. در سال ۱۳۱۱ به اصفهان سفر کرد. در همین سال بود که صادق هدایت از بانک ملی استعفا داد و در اداره کل تجارت مشغول کار شد.
در سال ۱۳۱۲ سفری به شیراز رفت و مدتی در خانه عمویش دکتر کریم هدایت اقامت داشت. در سال ۱۳۱۳ از اداره کل تجارت استعفا داد و در وزارت امور خارجه اشتغال یافت. در سال ۱۳۱۴ از وزارت امور خارجه استعفا داد. در همین سال به تأمینات در نظمیه تهران احضار و به علت مطالبی که در کتاب وغ‌وغ ساهاب درج‌شده بود مورد بازجویی و اتهام قرار گرفت. در سال ۱۳۱۵ در شرکت سهامی کل ساختمان مشغول به کار شد. در همین سال عازم هند شد و تحت نظر محقق و استاد هندی بهرام گور انکل ساریا زبان پهلوی را فراگرفت. در سال ۱۳۱۶ به تهران مراجعت کرد و مجدداً در بانک ملی ایران مشغول به کار شد. در سال ۱۳۱۷ از بانک ملی ایران مجدداً استعفا داد و در اداره موسیقی کشور به کار پرداخت و ضمناً همکاری با مجله موسیقی را آغاز کرد و در سال ۱۳۱۹ در دانشکده هنرهای زیبا با سمت مترجم به کار مشغول شد.
در سال ۱۳۲۲ همکاری با مجله سخن را آغاز کرد. در سال ۱۳۲۴ بر اساس دعوت دانشگاه دولتی آسیای میانه در ازبکستان عازم تاشکند شد. ضمناً همکاری با مجله پیام نور را آغاز کرد و در همین سال مراسم بزرگداشت صادق هدایت در انجمن فرهنگی ایران و شوروی برگزار شد. در سال ۱۳۲۸ برای شرکت در کنگره جهانی هواداران صلح از او دعوت به عمل آمد ولی به دلیل مشکلات اداری نتوانست در کنگره حاضر شود. در سال ۱۳۲۹ عازم پاریس شد و در ۱۹ فروردین ۱۳۳۰ در همین شهر به‌وسیله گاز دست به خودکشی زد. صادق هدایت ۴۸ سال داشت که خود را از زندگی رهانید. مزار صادق هدایت در گورستان پرلاشز در پاریس قرار دارد. صادق هدایت تمام مدت عمر کوتاه خود را در خانه پدری زندگی کرد.
بخشی از مهم‌ترین آثار صادق هدایت
رباعیات خیام
فواید گیاه‌خواری
زنده بگور (مجموعه داستان کوتاه)
پروین دختر ساسان (نمایش‌نامه)
سایه مغول
اصفهان نصف جهان (سفرنامه)
سه قطره خون (مجموعه داستان کوتاه)
نیرنگستان
سایه روشن (مجموعه داستان کوتاه)
مازیار (جستار تاریخی و یک نمایشنامه) با همکاری مجتبی مینوی
البعثة الاسلامیة الی البلاد الافرنجیة
وغ‌وغ ساهاب با همکاری مسعود فرزاد
ترانه‌های خیام
بوف کور
سگ ولگرد (مجموعه‌داستان)
علویه خانم
ولنگاری
حاجی آقا
افسانه آفرینش (خیمه‌شب‌بازی در سه پرده)
توپ مرواری
نوشته‌های پراکنده (به کوشش حسن قائمیان)