تونی موریسون

تولد : تونی موریسون (Toni Morrison)، متولد ۱۸ فوریه ۱۹۳۱، نویسنده، فمینیست، استاد دانشگاه و برنده جایزه ادبی نوبل ۱۹۹۳ اهل آمریکا است. وی در تاریخ ۵ اوت ۲۰۱۹، در سن ۸۸ سالگی درگذشت.

تونی موریسون با نام اصلی «کلوئه آنتونی ووُفورد (Chloe Anthony Wofford)» در سال ۱۹۳۱ در لورین، اوهایو به دنیا آمد. تونی موریسون با سختی‌های بسیاری که پدرش در تأمین هزینه مالی کشید توانست به کالج برود. تونی موریسون در سال ۱۹۵۳ از دانشگاه هاروارد مدرک کارشناسی و در سال ۱۹۵۵ مدرک کارشناسی ارشدش را از دانشگاه کورنل دریافت کرد. هفت سال در دانشگاه هاروارد و سپس در دانشگاه پرینستون تدریس کرد. وی در سال ۱۹۵۸ با معمار جامائیکایی «هارولد موریسون» ازدواج کرد و صاحب دو فرزند شد. اما در سال ۱۹۶۴ پس از شش سال زندگی مشترک از همسرش طلاق گرفت. تونی موریسون به نیویورک نقل‌مکان کرد و به‌عنوان ویراستار مشغول کار شد.
تونی موریسون از چندین دانشگاه معتبر جهان ازجمله هاروارد، آکسفورد، ژنو، و روتگرز دکترای افتخاری دریافت کرده است.
آثار تونی موریسون تلفیقی از نقد اجتماعی را دربردارد و به خاطر فضای حماسی، دیالوگ‌های زنده و تصویر کردن شخصیت‌های سیاه‌پوست آمریکایی مشهور است. تونی موریسون نخستین زنِ سیاه‌پوستی است که کرسی‌ای به نامِ خود در دانشگاه پرینستون دارد و اولین زن سیاه‌پوست آمریکایی است که جایزه نوبل را دریافت کرده است.
نخستین رمان تونی موریسون، «آبی‌ترین چشم» در سال ۱۹۷۰ منتشر شد.
در سال ۱۹۹۸ رمان «محبوب (Beloved)» منتشر شد که تلاش غمبار مادری به نام مارگارت را برای نجات دخترش از زیر یوغ برده‌داری، روایت می‌کند. این رمان در سال ۱۹۸۸ میلادی برنده جایزه پولیتزر شد و دستمایه فیلمی شد که اپرا وینفری نقش اصلی آن را بازی کرد. در سال ۱۹۷۷ جایزه حلقه منتقدین کتاب ملی آمریکا را برای «آواز سلیمان» گرفت و بنیاد قلم آمریکا در سال ۲۰۱۶ از موریسون برای یک‌عمر دستاورد ادبی تقدیر کرد. آکادمی نوبل سال ۱۹۹۳ میلادی تونی موریسون را به دلیل احاطه بر زبان و قدرت تصویرگری ادبی ستود و شایسته دریافت جایزه سالانه ادبیات اعلام کرد.
تونی موریسون اغلب آثار خود را به بیان تجربه زندگی زنان سیاه‌پوست اختصاص داد و جان‌مایه اکثر آثار او مذمت برده‌داری و بیان دشواری زندگی فقرا و میزان تبعیض علیه زنان است.
باراک اوباما در سال ۲۰۱۲ به وی نشان افتخار آزادی رئیس‌جمهوری اعطا نمود و در سال ۲۰۰۸ جایزه گرمی را دریافت کرد.
تونی موریسون پس از مدت کوتاهی حضور در مرکز پزشکی مونتوفیور در برانکس، نیویورک سیتی سرانجام روز دوشنبه ۵ اوت ۲۰۱۹ در سن ۸۸ سالگی درگذشت.

آثار تونی موریسون
- رمان‌ها:
۱. خانه (۲۰۱۲)
۲. یک بخشش (A Mercy) (۲۰۰۸)
۳. عشق (۲۰۰۳)
۴. بهشت (۱۹۹۹)
۵. جاز (۱۹۹۲)
۶. محبوب (دلبند) (۱۹۸۷)
۷. بچه قیر (۱۹۸۱)
۸. آواز سلیمان (۱۹۷۷)
۹. سولا (۱۹۷۳)
۱۰. آبی‌ترین چشم (۱۹۷۰)

- ادبیات کودکان:
۱. اختیار دست کی است؟ آینه یا شیشه؟ (۲۰۰۷)
۲. اختیار دست کی است؟ توله‌سگ یا مار؟ (۲۰۰۴)
۳. اختیار دست کی است؟ مورچه یا آخوندک؟ (۲۰۰۳)
۴. اختیار دست کی است؟ شیر یا موش؟ (۲۰۰۳)
۵. کتاب آدم‌های بدجنس (۲۰۰۲)
۶. جعبه بزرگ (۲۰۰۲)

- نمایشنامه:
۱. امت خیال‌باف (۱۹۸۶)

- غیرداستانی:
۱. به یاد بسپار (۲۰۰۴)
۲. تولد یک ملیت (۱۹۷۷)
۳. بازی در تاریکی (۱۹۹۲)
۴. کتاب سیاه (۱۹۷۴)