از دل گریخته‌ها

معرفی کتاب از دل گریخته‌ها
مسعود بهنود، نویسنده و روزنامه‌نگار مطرح سیاسی و منتقد تاریخ معاصر است. بهنود رمان‌های زیادی با محوریت تاریخ ایران نوشته که معروف‌ترین آنها «خانوم» بسیار خواندنی است.
«از دل گریخته‌ها» مجموعه‌ای از چند داستان کوتاه تاریخی است که یک پای‌شان در واقعیت است. بیشتر روایات در دربار ناصرالدین شاه می‌گذرد و پیرامون زندگی شاه و درباریان و اهل حرم است و به نوعی بیهودگی این زندگی و مفاسد آن را هم نشان می‌دهد. گرچه که به طور مستقیم انتقاد نمی‌کند، امّا خود داستان‌ها گویای وضعیت است. این مجموعه توسط انتشارات علمی منتشر شده و تاکنون چندین بار تجدید چاپ شده است.
داستان‌های این مجموعه عبارتند از «حبیب» که ماجرای نوازنده‌ای است که با چشم‌های بسته عاشق یکی از اهالی حرم شده است. داستانِ «نایب» از پهلوانی می‌گوید که نامزدش به اجبار همسر شاه می‌شود. داستان «باغ بالا» پیرامون جنبش تنباکو می‌گردد. «جشن کمپانی» از جشنی می‌گوید که کمپانی خارجی برگزار می‌کند تا به این وسیله اعلامِ وجود کند. داستان «مونس» که از جمله داستان‌های طولانی این مجموعه است، داستان عشق و عاشقی زنی زیبا و نوازنده و باسواد است با ناصرالدین‌شاه که حتی به بارداری مونس می‌کشد. طولانی‌ترین ماجرای این کتاب، داستانِ «بدل» است. داستانِ احمدرضا، دبیر ریاضی یکی از دبیرستان‌های تهران که به وسیله‌ی مأموران شاه انتخاب شده تا پس از دو سال آموزش در ایران و فرانسه و سوئیس و با یک عمل جراحی او را به شکل شاه دربیاورند تا بتواند پس از مرگ شاه به جای او بنشیند و کشور دچار بی‌ثباتی نشود. این داستان ریشه در واقعیت داشته باشد یا نه، به راستی مضحکه بودن ماجرای قدرت را نشان می‌دهد به خصوص در کشورهایی که قدرت مطلق حاکم است. «خانم‌باشی» هم زنی است که عاشق شاه است و همسر اوست ولی منجر به اتفاقاتی می‌شود. داستان‌هایی که از زنان حرم‌سرا می‌گوید در واقع شوربختی و بیچارگی این زنان را با وجود این‌که در دربار قدرتمندترین فرد کشور هستند نمایش می‌دهد، آن همه دروغ و دسیسه و فریب‌کاری زنان حرم هم در واقع محصول چنین اوضاعی است. داستانِ «ملیجک» ِ ناصرالدین شاه هم از داستان‌های جذاب این مجموعه است. ملیجک آنچنان محبوب ناصرالدین‌شاه است که می‌خواهد او را داماد خودش کند.

داستان «عقرب و گل سرخ» هم بار دیگر به تسلطی که دربار بر جان و مال و ناموس مردم داشته اشاره دارد، زنی که از سرنوشتش می‌گوید، اینکه چطور پدرش را کشتند و او را به اجبار همسر وزیر کردند...
مسعود بهنود با قدرت تخیل خود و آشنایی دقیقی که از تاریخ معاصر دارد به جزئیات امور اشاره کرده است و شیرینیِ نثر روان و مخاطب‌پسند او باعث می‌شود که خواننده از خواندن این مجموعه داستان لذّت ببرد.
محدثه میرجعفری

داستان‌های کوتاه فارسی - قرن 14
ایران - تاریخ - داستان

مسعود بهنود