محمد احمد پناهی سمنانی

تولد : محمداحمد پناهی سمنانی (زاده ۱۹ مهر ۱۳۱۳ - درگذشت ۲۵ دی ۱۳۹۵)، تاریخ‌نگار و نویسنده ایرانی، پژوهشگر ادبیات فولکلور و کارشناس تاریخ از دانشگاه تربیت معلم است.

پناهی سمنانی از کودکی در خانواده‌ای اهل ادب رشد کرد، پدرش علیرغم بی‌سوادی هزاران شعر از بر داشت و مادرش باسواد و بامعلومات ادبی و مذهبی بود. از 17 سالگی شعر می‌سرود. دوران طلایی کار پناهی از زمان بازنشستگی آغاز شد و به تحقیق و نوشتن پرداخت. نخستین مجموعه شعرش «از دی که گذشت» سال ۱۳۶۰ منتشر شد. سال ۱۳۶۷ هم منظومه «شاعر و پری» را براساس قصه‌ای از کاتول مندس، ادیب آرمانگرای فرانسوی (۱۹۰۹–۱۸۴۱ م)، در یک مثنوی دویست و چند بیتی سرود، اما دیگر دنبال سرودن شعر نرفت.

«شعر کار در ادب فارسی، بازتاب کار در شعر شاعران گذشته و معاصر» یک پژوهش ادبی بود که سال ۱۳۶۹ با هزینه شخصی چاپ کرد. او در این پژوهش برای نخستین بار و به‌طور جدی به مفهوم کار فیزیکی در ادبیات پرداخته که از آثار در خور توجه و ماندگار پژوهشی است.

احمد پناهی سپس به تاریخ، رشته تحصیلی‌اش پرداخت و شروع به نگارش تاریخ زندگی افراد معروف محبوب و منفور تاریخ کرد. تیمور لنگ، چنگیز مغول، آغامحمدخان قاجار، کریم خان زند، امیرکبیر، خواجه نصیرالدین طوسی، ستارخان، قائم مقام فراهانی و فردوسی برخی نام‌هایی هستند که او در بخش پژوهش تاریخ به آن‌ها پرداخته‌است.

پناهی به فرهنگ عامه هم علاقه‌مند بوده، گردآوری و تالیف هشت کتاب و ده‌ها مقاله، سخنرانی و گفتگوی مطبوعاتی، رادیویی و تلویزیونی پیرامون ترانه‌های ملی، آداب و رسوم، سروده‌های بومی، کارکردهای ترانه ملی در زندگی اجتماعی، هنری و تاریخی مردم، حاصل این عشق به فرهنگ عامه است. در کتاب «ترانه‌های ملی ایران» گونه‌های متنوع و مختلف و رنگارنگ شعر عامه ایران یکجا گرد آورده شد، اما این پژوهش بعد گسترده‌تر شده و تحت عنوان کتاب «ترانه و ترانه‌سرایی در ایران» توسط انتشارات سروش منتشر شد.

از پناهی سمنانی به خاطر آثارش تشویق‌ها، تقدیرها و نوازش‌های فراوانی شده‌ که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
لوح سپاس از سوی شورای کتاب کودک به خاطر پیام به جشن ایرانی هانس کریستین آندرسن و اعطای تندیس آندرسن فروردین، ۱۳۸۴/
لوح تقدیر به پاس یک عمر تلاش در جهت اشاعه موسیقی بومی و تعمیق و تلطیف فضای فرهنگی زادگاه خود از سوی پانزدهمین جشنواره موسیقی ذکر و ذاکرین، استان گلستان اردیبهشت ،۱۳۸۴
دریافت لوح تقدیر از سوی دانشگاه سمنان به خاطر کوشش در شناسایی و پاسداری گویش کهن سمنانی
لوح سپاس برای ارائه مقاله و شرکت در سومین همایش قومس شناسی
سپاس نامه و تقدیر در آیین آوای دوست
نکوداشت استاد بیژن ترقی و یادمان استاد علی تجویدی به خاطر تألیف کتاب «ترانه و ترانه‌سرایی در ایران» خردادماه ۱۳۸۵ و…

او در ۲۵ دی ۱۳۹۵ در شهر تورنتو در کانادا درگذشت.


آثار
شاه عباس کبیر، مرد هزار چهره
شاه اسماعیل صفوی، مرشد سرخ کلاهان
لطفعلی خان زند، از شاهی تا تباهی
نادرشاه، بازتاب حماسه و فاجعه ملی
تیمور لنگ، چهره هراس‌انگیز تاریخ
حسن صباح، چهره شگفت‌انگیز تاریخ
امیرکبیر، تجلی افتخارات ملی
کریمخان زند، نیکوترین زمامدار تاریخ ایران
چنگیزخان، چهره خون ریز تاریخ
ترانه‌های ملی ایران، سیری در ترانه و تران‌سرائی در ایران
فتحعلیشاه قاجار سقوط در کام استعمار
آغا محمدخان قاجار، چهره حیله‌گر تاریخ
امیر اسماعیل سامانی فرمانروای بزرگ و عادل
ستارخان سردار ملی و نهضت مشروطه
و...