محمد قهرمان

تولد : محمّد قهرمان زادهٔ ۱۰ تیر سال ۱۳۰۸ در تربت حیدریه ـ درگذشتهٔ ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۲، شاهزاده قاجار، پژوهشگر، مصحح و شاعر خراسانی است.

او در ۱۰ تیر ۱۳۰۸ در روستای امیرآباد، واقع در هشت کیلومتری جنوب تربت حیدریه) متولد شد. در پنج سالگی مادرش درگذشت و در سیزده سالگی پدرش، و پس از آن خواهر بزرگش سرپرستی او را به عهده گرفت. در سال پنجم دبیرستان در مشهد با مهدی اخوان ثالث هم‌کلاس شد و این دوستی ادامه یافت. سال ششم ادبی را در دبیرستان البرز تهران به پایان رساند و سپس در دانشکدهٔ حقوق دانشگاه تهران در رشتهٔ قضایی ادامه تحصیل داد، امّا هرگز دنبال کار حقوقی نرفت و فقط به شعر پرداخت.
وی از آذر ۱۳۴۰ به مدّت ۲۷ سال تا بازنشستگی به‌عنوان کتابدار دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه فردوسی مشغول به فعالیت بود. علاقهٔ محمد قهرمان در سرودن شعر، در غزل و به‌ویژه سبک هندی به اندازه‌ای بود که یکی از شعرای بنام غزل‌سرای هندی شد.

او زبان بومی تربت حیدریه را به خوبی می‌دانست و بسیاری از اشعار وی که به زبان محلی سروده شده‌اند، در ردیف اول شعر بومی قرار دارند.
از سال ۱۳۳۹ در منزل شخصی‌اش انجمن ادبی به‌صورت هفتگی برگزار می‌شده‌است. وی در سال ۱۳۳۸ با نوهٔ عموی خود به‌نام فرشته قهرمان ازدواج کرد و مقیم مشهد شد. در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۸۴ از سوی دانشگاه فردوسی مشهد و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در محل دانشگاه مشهد از وی قدردانی به‌عمل آمد. او صاحب تألیفات ارزنده‌ای از جمله چند مجموعه شعر است. در کارنامهٔ او همچنین تصحیح و چاپ چند دیوان از شاعران مختلف به‌چشم می‌خورد. کتاب «روی جادهٔ ابریشم شعر» وی در نهمین جشنوارهٔ بین‌المللی شعر فجر به‌عنوان اثر برگزیده در حوزهٔ شعر معرفی شد.
محمدرضا شفیعی کدکنی در مورد محمد قهرمان می‌گوید: «در این خصوص حتی ملک‌الشعرای بهار آن خصوصیت یک شاعر محلّی را به‌صورت کامل، آن گونه که قهرمان دارد، ندارد.»
در پی فوت این نویسنده، رهبر ایران، سید علی خامنه‌ای، طی پیامی درگذشت او را تسلیت گفت.

آثار
تالیف و تصحیح
1. کلیات صائب تبریزی
2. دیوان میلی مشهدی
3. دیوان حاج محمد جان قدسی مشهدی
4. دیوان کلیم همدانی
5. دیوان صیدی طهرانی
6. دیوان دانش مشهدی
7. دیوان سلیم
8. دیوان ناظم هروی، انتشارات آستان قدس
9. دیوان اشعار قدسی، نغمه های قدسی
10. دیوان اشعار کمال گلشن کمال، با همکاری ذبیح‌الله صاحبکار
و ...

مقالات
1. دیوان صائب به حط خود شاعر، با دو مقدمه از منوچهر مرتضوی و میر ودود یونسی
2. شهاب ترشیزی، مجله دانشکده ادبیات مشهد
3. دیوان صیدی، آینده
4. نظری به رساله‌ای در باب کاغذ