تولد : آلن رُب-گری یه (فرانسوی: Alain Robbe-Grillet; ۱۸ اوت ۱۹۲۲–۱۸ فوریه ۲۰۰۸) نویسنده و فیلمساز فرانسوی و از مهمترین چهرههای جنبش رمان نو در دههٔ ۱۹۶۰ بود.
آلن رب-گری یه دوره آموزش متوسطه را ابتدا در برست و سپس در دبیرستانهای بوفون و سنلویی پاریس گذراند. از انستیتو ملی کشاورزی فرانسه مدرک مهندسی گرفت؛ و از ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۸ در انستیتو ملی آمار پاریس کارکرد. سپس بهعنوان کارشناس کشاورزی سه سال را در نقاط گرمسیری مختلفی مانند مراکش، مارتینیک، گوادلوپ و گویان فرانسه گذراند؛ ولی در سال ۱۹۵۱ به علت بیماری مجبور به بازگشت به فرانسه شد.
او در سال ۱۹۴۹ رمان «شاهکشی» را به پایان رسانده بود که از سوی انتشارات گالیمار رد شد، کتابی که سرانجام سی سال بعد پس از بازنویسی توسط انتشارات مینویی به چاپ رسید. رب-گریه هنگام بازگشت با کشتی به فرانسه در ۱۹۵۱ نوشتن رمان پاککنها را آغاز کرد و در همان سال با کاترین راستاکیان Catherine (née Rstakian) Robbe-Grillet هنرمند نامدار ارمنی تبار فرانسوی ازدواج کرد و برای کتاب او، «تصویر»، پیشگفتاری با نام مستعار نوشت.
در سال ۱۹۶۰ در بحبوحه جنگ استقلال الجزایر آلن رب-گریه یکی از ۱۲۱ روشنفکر فرانسوی بود که بیانیه معروف حمایت از مردم الجزایر را امضا کرد. بااینوجود یه برخلاف ژان پل سارتر به تعهد سیاسی نویسنده باور نداشت و معتقد بود نویسنده مجاز نیست تا آثارش را در خدمت این یا آن جریان سیاسی قرار دهد.
نخستین رمان وی یه با نام «جوانی» در بیستودوسالگی نوشته شد، اما هرگز منتشر نشد. پاککنها اولین اثر رب-گریه یه بود که در ۱۹۵۳ توسط انتشارات مینویی چاپ شد. این رمان که مضمونی پلیسی داشت در آن سال برنده جایزه فنئون شد و بهشدت موردتوجه رولان بارت منتقد برجسته ادبیات فرانسه قرار گرفت.
آلن رب گری یه در سال ۱۹۵۵ در مقام مدیر ادبی انتشارات مینویی قرار گرفت و رمان چشمچران را به چاپ رساند. این کتاب که به روانشناسی یک زناکار در حال و هوایی سورئالیستی میپرداخت جایزه منتقدان را از آن او کرد. او ازآنپس شروع به همکاری با گاهنامه اکسپرس کرد. مقالات آلن رب گری یه در این مجله سالها بعد در کتاب مستقلی با عنوان درباره رمان نو به چاپ رسید.
موفقیت اصلی رب گرییه اما در سال ۱۹۵۷ رخ داد. رمان حسادت که گذشته و حال و آینده را در کنار یکدیگر عرضه میکرد، نوید ظهور یک نویسنده صاحب سبک را میداد. این کتاب برای آلن شهرت و اعتبار فراوانی را به ارمغان آورد.
رب گری یه از مهمترین چهرههای جنبش ادبی و هنری رمان نو یا موج نو بود که در دهه ۱۹۶۰ هیاهوی بسیاری به پا کرد رب گری یه ازنظر فکری به فلاسفه المانی بهویژه هایدگر و سبک داستانپردازی کافکا گرایش داشت و دیدگاه او با تفاوت قائل شدن میان واقعیت و رئالیسم، به این معنا که درک رئالیستی واقعیت نمیتواند تمامی آن را بیان کند، بسیار نزدیک به جریان فلسفی پستمدرنیسم میشد که در همان زمان در فرانسه پا گرفته بود. رولان بارت از برجستهترین شارحان پستمدرنیسم بهویژه در حوزه هنر و ادبیات همواره به طرز اغراقآمیزی داستانهای آلن رب گری یه را تحسین میکرد.
رب گری یه بهشدت از توصیفات رئالیستی مبتنی بر راوی دانای کل، آنچنانکه در آثار بالزاک به چشم میآید پرهیز میکرد و با توصیف عینی جزئیات و خودداری از بهکارگیری صفت به گوستاو فلوبر نزدیک میشد.
روش او در بهرهگیری از تلفیق رؤیا و واقعیت و در هم ریختن خط طولی زمان، داستانهای مارسل پروست را به یاد میآورد.
از دیگر علایق مهم رب گرییه نگارش فیلمنامه و کارگردانی فیلم است. او در فاصله سالهای ۱۹۶۴–۱۹۶۱ فیلمنامه «سال گذشته در مارینباد» را نوشت که بهوسیله آلن رنه ساخته شد و جایزه شیر طلایی جشنواره ونیز را از آن خود کرد. کارگردانی فیلم «قطار سریعالسیر اروپا» با شرکت ژان لویی ترنتینان که با استقبال فراوانی روبهرو شد و همچنین دو فیلم «لغزش تدریجی لذت» و «بازی با آتش» از دیگر فعالیتهای سینمایی آلن رب گری یه بهحساب میآید.
آثار ترجمه شده
1. ۱۳۷۰ - قصهنو، انسان طراز نو؛
2. ۱۳۷۶ - فیلمنامه ماندگار
3. ۱۳۷۹ - پاککنها
4. ۱۳۸۰ - سال گذشته در مارین باد
5. و ...
«داستاننویس، شخصی است که به شخصیّتهای رُمانش، ارزشهای مبتنی بر واقعیتی را نسبت میدهد که با ارزشهای «واقعی» زندگی تفاوت دارد. داستاننویس کسی است که زندگی واقعی خود را با زندگی شخصیتهای رُمانش مخلوط و مغشوش میکند.»
ارسال دیدگاه