محمود اعتمادزاده (به آذین)

تولد :

محمود اعتمادزاده (م.ا. به‌آذین) (۱۲۹۳–۱۳۸۵) فعال سیاسی، نویسنده و مترجم نامدار معاصر ایرانی بود. به‌آذین فعالیت‌های ادبی خود را از سال ۱۳۲۰ –زمانی که قهرمان مجروح دوران جنگ بود– با انتشار داستان‌های کوتاه خود آغاز کرد. نوشته‌ها و داستان‌های کوتاهِ بیشتری در طولِ سالهای بعد به رشته‌ی تحریر درآورد و با ترجمه‌ی آثار شکسپیر، بالزاک، رومن رولان و شولوخوف و نگارشِ خاطرات و تجربیاتش از زندان‌های دهه‌ی ۱۳۵۰، به خدمات ادبی خود ادامه داد.
به رغم علاقه‌ی وافر به نوشتن، در درجه‌ی اول برای تأمین گذران زندگی، و نیز، به گفته‌ی خودش، «بر اثر فشار جنایتکارانه‌ای که در این روزگار ناخجسته بر اندیشه سنگینی می‌کند»، به اجبار، تا حد زیادی از نوشتن دور شد و در یک «تصادف نیک» به‌طور جدی پای در عرصه‌ی ترجمه گذاشت. «بیکار بودم. ناگزیر پیشنهاد ترجمه‌ی باباگوریو اثر بالزاک را پذیرفتم و در کمتر از دوماه آن را تحویل دادم. دستمزدم به هزار تومانی سر می‌زد. گشایشی بود. سپاسگزارم.»

از آن پس آثار بسیاری از نویسندگان بزرگ جهان (بالزاک، رومن رولان، شکسپیر، شولوخف…) را به فارسی شیوائی ترجمه کرد. وسواسش در انتخاب آثار، و روانی و دقت ترجمه‌هایش، به او جای ویژه‌ای در میان مترجمان مشهور ایران داده‌است.
کتاب‌ها:
پراکنده (۱۳۲۳)
بسوی مردم (۱۳۲۷)
خانواده‌ی امین زادگان (رُمان ناتمام)
دختر رعیت (۱۳۳۰)
نقش پرند (۱۳۳۴)
مُهره‌ی مار (۱۳۴۴)
قالی ایران (۱۳۴۴)
گفتار در آزادی (۱۳۴۷)
بر دریاکنار مثنوی و دید و دریافت (۱۳۷۷)
نامه‌هائی به پسر (۱۳۸۲)
ترجمه‌ها:
بابا گوریو نوشته‌ی انوره دو بالزاک
زنبق درّه نوشته‌ی انوره دو بالزاک
چرم ساغری نوشته‌ی انوره دو بالزاک
دخترعمو بت نوشته‌ی انوره دو بالزاک
ژان کریستف نوشته‌ی رومن رولان
جان شیفته نوشته‌ی رومن رولان
سفر درونی نوشته‌ی رومن رولان
زمین نوآباد نوشته‌ی میخائیل شولوخف
دُنِ آرام نوشته‌ی میخائیل شولوخف
شاه لیر نوشته‌ی ویلیام شکسپیر
هملت نوشته‌ی ویلیام شکسپیر
اتللو نوشته‌ی ویلیام شکسپیر
استثناء و قاعده نوشته‌ی برتولت برشت
فاوست نوشته‌ی یوهان ولفگانگ فون گوته
نامه سن میکله نوشته‌ی اکسل مونته