تولد : محمد بن جریر طبری مشهور به جریر طبری (متولد ۲۱۸ در آمل– درگذشتهی ۳۰۱ هجری شمسی در بغداد) همهچیزدان، مورخ، مفسر و فیلسوف ایرانی، مؤلف کتاب تاریخ طبری مشهور به پدر علم و تاریخ و تفسیر است.
محمد بن جریر طبری در سال 218 هجری قمری برابر با ۲۱۸ هجری شمسی در آمل چشم به جهان گشود.
وی از سنین پیش از نوجوانی در زادگاهش طبرستان به فراگرفتن فنون و دانش از جمله مبحث علم و عرفان مشغول گردید. پس از فراگرفتن مقدمات علوم در ۱۲ سالگی آمل را ترک گفت و به ری رو آورد. طبری پس از مدتی بینالنهرین را ترک کرد و برای آشنایی با اصحاب ری عازم مصر شد. او در این سفر از راه شام و بیروت گذشت و در ۲۵۳ قمری هنگام حکومت احمد بن طولون به مصر وارد شد و سه سال در آن دیار ماند و در شهر فسطاط مصر نزد پارهای از دانشمندان آن دیار شاگردی کرد. طبری طی سفرهای بسیار خود بیشتر سفرنامههایی را که حاوی تاریخ و جغرافیای پیش از زمان خود بود، مطالعه کرد. همچنین، طی آن سفرها سیره نویسان گوناگونی را در جهان دیدار کرد و اطلاعات زیادی از آنها به دست آورد. او پس از زندگی سهساله در مصر از راه شام به بغداد بازگشت و پس از زمان کوتاهی برای دیدار از وطنش راهی طبرستان شد و در سال ۲۹۰ قمری به آمل آمد. طبری پس از مدتی به بغداد بازگشت و در محلهی رحیه یعقوب اقامت نمود و مطالعات خود را ادامه داد. طبری در بغداد ضمن آن که دانش خود را در فقه، تاریخ، حدیث تکمیل میکرد، شاگردانی نیز تربیت نمود و زمانی که در محلهی قنطره البردان بغداد زندگی میکرد، نگارش تاریخ خود را با نام تاریخ الرسل و الملوک که با نام تاریخ طبری شناخته میشود، آغاز کرد. او که روزانه چهل برگه از تاریخ خود را گردآوری میکرد و نزدیک به چهل سال به نوشتن تاریخ طبری پرداخت. بهاینترتیب که از ۴۸ سالگی شروع به گردآوری نسخههای پراکنده سفرنامهها نمود و از ۶۵ سالگی بهطور مستمر در بغداد یادداشتهای پراکنده خود را به مدت ۲۳ سال تنظیم کرد تا آنکه پیش از مرگش آن را به پایان رساند. وی دراینبین یک بار به هندوستان همسفر نمود. طبری در کنار تنظیم تاریخ خود، به خواهش المکتفی، خلیفه عباسی، کتابی درزمینهی وقف نوشت که در بر گیرندهی نظر همهی دانشمندان و مسلمانان تا آن زمان بود. طبری طی آن سالها کتاب جامع البیان عن تأویل را نیز در تفسیر قرآن نوشت که به تفسیر طبری شهرت پیدا کرد.
دورهای که طبری در آن میزیست مملو از اختلافات مذهبی و آشوبهای سیاسی بود، که انگ زدن و متهم کردن افراد به بدعت یا تشیع، سکه رایج آن عصر بود. خصوصاً در میان علمای همطرازی که نظریههای مختلف علمی داشتند.
طبری در ۲۸ شوال ۳۱۰ هجری قمری مصادف با ۳۰۱ شمسی در شهر بغداد درگذشت. خطیب بغدادی مینویسد: «در تشییع جنازهی او انبوهی از خلق که شمار آنان را جز خدا کسی نمیدانست، حضور یافتند و چندین ماه، شب و روز بر آرامگاهش نماز میگذاردند. گروه بسیاری از ارباب ادب و دیانت، اشعاری در رثای او سرودند».
آثار
1. تاریخ طبری
2. ترجمه تاریخ طبری در جهان
3. تفسیر طبری
4. دیگر تألیفات
ارسال دیدگاه