خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)

مراسم‌ ‌رونمایی از کتاب «جهان در شب» و گردهمایی علمی هزار و یک شب زیر آسمان با سخنرانی بابک تفرشی، عکاس نجومی مجله نشنال جوگرافیگ و مروج با سابقه علم روز چهارشنبه هجدهم دی‌ماه سال جاری در سالن مولانا دانشگاه امیرکبیر برگزار شد.

تفرشی در ابتدای سخنان خود به توضیح کتابی پرداخت کرد که خود یکی از نویسندگان و عکاسان آن بوده است وی در این باره گفت: کتاب «جهان در شب» حاصل فعالیت چندین تن از عکاسان نجومی شب است که در سال 2019 منتشر شد. موضوعی که در‌این کتاب اشاره زیادی به آن شده است و می‌خواهم امروز درباره آن صحبت کنم، آلودگی نوری است. امروزه نگاه ما به آسمان از دریچه تلسکوپ‌های بزرگ است می‌توان گفت آسمان آزمایشگاه منجمان است و مردم عادی کمتر به آن نگاه می‌کنند. به اعتقاد من امروز آسمان نوعی طبیعت گمشده است. بسیاری از جانوران از شبگردها تا روزگردها فعالیت‌های خود را با آسمان شب تنظیم می‌کنند. از حیوانات شکارچی تا پرندگان برای مسیر کوچ یا شکار از نور ماه و ستارگان کمک می‌گیرند.
تفرشی گفت: برای تمامی این موجودات آسمان شب 50 درصد طبیعت است؛ برای مثال هزاران پرنده در طول روز به ساحل‌ها بازمی‌گردند یکی از مکان‌هایی که نه تنها برای عکاسان شب بلکه برای تمامی طبیعت‌دوستان می‌تواند جذاب باشد پارک‌های ملی است چراکه در اغلب پارک‌های ملی می‌توان قلب کهکشان راه شیری را یافت.

وی در ادامه با اشاره به عکس‌هایی که خود از آسمان شب در مکان‌ها و زمان‌های گوناگون گرفته است‌ و در توضیح تکنیک‌های عکاسی در شب گفت: معمولا عکس‌هایی که می‌گیرم تک‌شات هستند و در اغلبشان هیچ مونتاژی انجام نمی‌شود مگر آنکه مجموعه‌ای برای روایت داستان یک رویداد تهیه شده باشد؛ برای مثال طلوع و غروب ماه و خورشید، تبدیل شب به روز یا خسوف‌ها و کسوف‌ها. در واقع این‌ها رویدادهایی هستند که عکس‌ها راویان خوبی برای آن‌ها می‌توانند باشند. اصولا من از عکس‌هایی استقبال می‌کنم که تک شاتی با نوردهی ثابت باشند.
تفرشی حل معضل آلودگی نوری را بسیار راحت‌تر از دیگر آلودگی‌های زیست‌محیطی دانست و گفت: اصولا وجود نور مصنوعی در شب برای سلامتی و خواب انسان‌ها مضر است. چراغ‌های LED با نور سفید و آبی یکی از مخرب‌ترین نورهاست که در برخی موارد باعث افزایش خودکشی هم شده است؛ یعنی اگر فردی پیش زمینه‌ای در انجام این امر داشته باشد LED با نورهای سفید و آبی این روند را تشدید می‌کند. یکی دیگر از تاثیرات مخرب این چراغ‌ها جلوگیری از خواب عمیق در انسان‌ها حتی در جانوران است. اما باید گفت حل معضل آلودگی نوری بسیار راحت‌تر از دیگر آلودگی‌های زیست‌محیطی است.

یکی دیگر از موضوعاتی که در این کتاب اشاره شده است گردشگری نجومی است. این عکاس نشنال جوگرافیک رشد این فرایند را در بسیاری از کشورها نقطه عطف پیشرفت عکاسی نجومی دانست و گفت: امروزه گردشگری نجومی در بسیاری از کشورها رشد خوبی داشته است. وجود خانه‌هایی که به افراد تلسکوپ هم کرایه می‌دهند، باعث جذب منجم از سراسر جهان به این مکان‌ها شده است. گفتنی است کشور ما پتانسیل بسیار خوبی در پیشرفت این نوع گردشگری دارد.

تفرشی در ادامه درباره وجود تکنیک‌های پیشرفته در دوربین‌های ویژه عکاسی شب که در کتاب هم آمده است، گفت: امروزه کارخانه‌هایی مانند کنون و نیکون با ساخت لنزهایی که موج مادون قرمز و ماورای بنفش را حذف نمی‌کنند فعالیت عکاسی در شب را برای عکاسان راحت‌تر کرده است در قدیم این افراد مجبور بودند لنزی که این موج را حذف می‌کرد را از روی دوربین خود بردارند اما خوشبختانه امروز این مشکل حل شده است.

در ادامه این مراسم تفرشی در پاسخ به برخی پرسش‌های احتمالی از سوی حضار گفت: برخی از من می‌پرسند آیا ویرایشی روی عکس‌هایم انجام می‌دهم؟ در پاسخ باید بگویم اگر منظورتان از ویرایش تصحیح کنتراست عکس است باید بگویم آری؛ چراکه برخی تصحیحات برای کاهش یا افزایش رنگ غلظت اسمان باید انجام شود. سوال دیگری که احتمال دارد بپرسید این است که آیا بدون ویرایش می‌توان با چسم این عکس‌ها را دید؟ می‌توان گفت تا حد زیادی بله.

تفرشی برای توضیح بیشتر این مطالب به تشریح مفصل نمونه‌هایی از عکس‌های خود پرداخت.
در ادامه وی درباره تشخیص رنگ واقعی آسمان گفت: به اعتقاد من هر فردی که چند کتاب نجومی خوانده باشد می‌تواند به تفاوت رنگ‌ها در آسمان و شناخت آن‌ها پی ببرد. خوب است دیگر عکاسان هم آسمان را بشناسند. برای مثال عکاسان طبیعت اگر شناختی از آسمان نداشته باشند، بعید می‌دانم در کار خود موفق عمل کنند.

به گفته این عکاس نشنال جوگرافیک خوشبختانه امروزه منابع خوبی در زمینه عکاسی نجومی در شب وجود دارد همچنین برخی کشورها پارک‌های ویژه عکاسی نجومی در شب را ساخته‌اند که جای خالی چنین مکان‌هایی هم در کشور ما به خوبی حس می‌شود.

تفرشی ضمن توصیه به لذت بردن از آسمان گفت: ممکن است برخی افراد منجم آماتور هم نباشند اما صرفا با خواندن چند جلد کتاب هنگامی که به آسمان می‌نگرند از آن لذت ببرند.

در ادامه وی با اشاره به مزایا و سختی‌های عکاسی نجومی در شب گفت: به اعتقاد من این فعالیت بسیار بی‌نظیر است چراکه عکاسان نجومی در شب تصاویری را می‌بینند از که بسیاری از مردم هیچ توجهی به وجود آن‌ها در آسمان بالای سر خود ندارند. اما دربرخی موارد یک عکاس نجومی ممکن است مورد حمله انسان و حیوان در مکان‌های طبیعی به علت ناشناخته بودن ماهیتش قرار بگیرد. از دیگر سختی‌های این فعالیت برهم خوردن نظم خواب انسان است.

وی در ادامه گفت: همانگونه که می‌دانید خواب روز هیچگاه نمی‌تواند مانند خواب شب برای انسان مفید باشد در واقع این خواب شب است که برای انسان فواید زیادی بر جای می‌گذارد و اگر خوب نخوابید باید متحمل آثار منفی زیادی در طول زندگی باشید. من هرساله نزدیک به صد شب را بیدار می‌مانم.

تفرشی با اشاره به پروژه تووآن سخنان خود را به پایان برد و گفت: امروزه پروژه تووآن که محوریتش عکاسی از آسمان در شب است، با همکاری بیست کشور دنیا از جمله ایران در حال انجام است که در سال‌های آتی خواهان ورود عکاسان زن هم به این عرصه هستیم. یکی از اهداف این پروژه اشاعه این درک که آسمان هیچ مرز جغرافیایی و سیاسی نمی‌شناسد و تنها مولفه‌ایست که باعث وحدت انسان‌ها در کره زمین می‌شود.