خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)

دوره چهارم فعالیت‌های باشگاه کتابخوانی از اردیبهشت‌ماه سال جاری آغاز شده است. در دوره جدید قریب 15 هزار باشگاه در سراسر ایران ثبت شده است؛ نوجوانان در مدارس، مساجد، کتابخانه‌ها، مجتمع‌های مسکونی و... به هوای کتاب دور هم جمع می‌شوند و نه‌تنها به کتابخوانی بلکه به فعالیت‌های گروهی در حوزه‌های مختلف فرهنگی، هنری و زیست محیطی می‌پردازند.

این رویداد به‌همت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود و در آن به همه اعضاء باشگاه‌ها تا سقف 60 هزار تومان برای خرید کتاب تخفیف 50 درصدی ارائه می‌شود. در گزارش زیر و در گفت‌وگو با چند تسهیل‌گر باشگاه‌های کتابخوانی برگزیده ادوار پیشین، از کم و کیف فعالیت‌های این باشگاه‌ها گفتیم و شنیدیم.

زهرا باقری، تسهیلگر باشگاه کتابخوانی «بشارت نور» در استان اصفهان است. او می‌گوید: امسال چهارمین جشن تولد باشگاه را جشن گرفتیم. ما فعالیت‌های سال گذشته باشگاه را ادامه می‌دهیم. ما هشت باشگاه با گروه‌های سنی مختلف تشکیل داده‌ایم که مجموعه آن «بشارت نور» نام دارد. علاوه بر کتابخوانی، نقالی، سایه‌بازی، نمایش و ساخت کاردستی هم انجام می‌دهیم.
وی می‌افزاید: اعضای باشگاه ما علایق مختلفی در کتابخوانی دارند، مثلا گروه سنی ج به کتاب‌های علمی علاقه دارند و سنین پایین‌تر از قصه‌های ایرانی بیشتر استقبال می‌کنند. پدرها و مادرها از طرح باشگاه‌ها استقبال کرده‌اند و بچه‌ها را به نامه نوشتن به نویسندگان تشویق می‌کنند.

این تسهیلگر همچنین درباره فعالیت‌های محیط زیستی در باشگاه «بشارت نور» می‌گوید: تا به حال در دومین دوره جام باشگاه‌های کتابخوانی، یک فیلم درباره زاینده‌رود و مشکلات محیط‌ زیستی آن ساخته‌ایم که برگزیده هم شد. تا به حال از چند کتاب کودک و نوجوان در باشگاه کتابخوانی بشارت نور فیلم کوتاه ساخته‌ایم.

کلثوم عثمان‌پور، تسهیلگر باشگاه ریحانه کردستان است. او به ما می‌گوید: محل برگزاری جلسات باشگاه کتابخوانی ما اکثرا در مدرسه است. گاهی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز‌ این جلسات را برگزار می‌کنیم. برای تشکیل باشگاه در جلسات انجمن اولیا و مربیان به پدران و مادران اطلاع‌رسانی کردیم. برای تشکیل باشگاه‌های بیشتر نیز برای معلمان جلسات آموزشی تسهیلگری برگزار کرده‌ایم. ما به همراه اعضای باشگاه اردویی در کوه‌گشت آبیدر در سنندج برگزار کردیم و زباله‌های این منطقه را به صورت نمادین پاکسازی کردیم تا نوجوانان با محیط‌زیست نیز ارتباط خوبی برقرار کنند.
این تسهیلگر حوزه کتابخوانی، معلم ادبیات مدرسه است و در مدرسه باشگاه‌های خود را تشکیل داده است. خانم عثمان‌پور می‌گوید: در مدرسه ۱۲ باشگاه کتابخوانی تشکیل داده‌ایم، اعضای نوجوان از پایه دهم تا دوازدهم هستند. معلمان علاوه بر آموزش، در ترویج کتاب هم می‌توانند موفق باشند و به‌طور خودجوش دانش‌آموزان را با کتاب و کتابخوانی آشنا کنند. نکته مهمی را ضروری‌ست یادآور شوم و آن اینکه کتاب‌هایی که از سوی خانه کتاب به ما معرفی شده است، در دسترس نیست. ما به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درخواست دادیم تا کتاب‌های نویسندگان محلی کردستان نیز جزو لیست مورد قبول خانه کتاب باشد، اما متاسفانه با این طرح موافقت نشد.

یکی دیگر از باشگاه‌های برگزیده در جام باشگاه‌های کتابخوانی در سال گذشته، از شهرستان گچساران بود. تسهیلگر این باشگاه از فعالیت‌های سال جدید و پیوستن اعضای کم‌توان ذهنی و جسمی به این گروه خبر می‌دهد؛ سارا آریانی از فعالیت‌های تسهیلگری خود در شهرستان گچساران می‌گوید: «امسال دومین سالی است که به عنوان تسهیلگر باشگاه تشکیل داده‌ام و مانند سال گذشته دو باشگاه تشکیل شده، با این تفاوت که در یکی از آنها مخصوص نوجوانانی با شرايط خاص است؛ اعضای باشگاه رنگین کمان نوجوانان دختر کم‌توان ذهنی و جسمی هستند که با کمک اداره بهزیستی برنامه‌های کتابخوانی را برایشان اجرا می‌کنم».

وی می‌افزاید: کار با بچه‌های بهزیستی کمی دشوار است، چرا که محیط برای این افراد باید شاد و رنگارنگ باشد، در حالت عادی کتاب را به تنهایی نمی‌پذیرند و در کنار آن به برنامه‌های جانبی نیز نیازمند هستند، به همين دليل گاهی هزینه‌های تشکیل باشگاه بیشتر می‌شود.
خانم آریانی می‌گوید: برای اینکه محيط شادی را برای بچه‌های کم‌توان مهیا کنم، جشن تولد با محوریت کتاب برگزار می‌کنیم. اعضای این باشگاه از ۱۳ تا ۲۰ سال هستند. البته برخی از آنها از نظر فکری مانند کودک ۸ ساله فکر می‌کنند، برخی از آن‌ها فقط روخوانی می‌کنند و مفهوم را متوجه نمی‌شوند، به همین خاطر با اجرای نمایش و ساده کردن کتاب، به آنها مفهوم را منتقل می‌کنم.

این تسهیلگر که کتابداری بخش کودک کتابخانه را نیز بر عهده دارد، ادامه می‌دهد: در باشگاه «زیر گنبد کبود» که جلسات آن با حضور نوجوانان برگزار می‌شود، فعالیت‌های آزادتری داریم. نوجوانان اجازه‌ خروج از محل جلسه را دارند، به همین خاطر در پارک‌ها، بیمارستان‌ها و مراکز عمومی دیگر تبلیغات کتاب انجام می‌دهیم. راهپیمایی کتاب نیز از برنامه‌های باشگاه «زیر گنبد کبود» است.

وی می‌افزاید: کتابخوانی تاثیر زیادی را بر نوجوانان گذاشته است که برخی از آنها مشهود است، به عنوان مثال عنوان بخشی از باشگاه را «كتاب‌درمانی» گذاشته‌ایم، با خانواده‌ها در تماس هستیم و آنها به ما اطلاع می‌دهند که کدام یک از خصوصیت‌های ناپسند نوجوانان اصلاح شده است. با خواندن کتابی مانند ماجراهای حسنی، شخصیتی که به حمام نمی‌رود، و اجرای نمایش آن، اعضای باشگاه به عادت‌های ناپسند خود پی می‌برند. محیط باشگاه شاد و پویا است و به اعضا خوش می‌گذرد. برای اینکه خانواده‌ها با فرایند کتابخوانی آشنا شوند، جلسات توجیهی برگزار کردیم.

خانم آریانی در پایان به مشکلاتی که در راه تسهیلگری کتابخوانی وجود دارد اشاره می‌کند: «مسئولان اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر مامیزان کمی در جریان باشگاه کتابخوانی قرار دارند و همکاری‌های لازم را انجام نمی‌دهند، در صورتی که در برنامه‌های ما مانند افتتاحیه‌ها شرکت کنند، خانواده‌ها نیز بیشتر به مشارکت در باشگاه‌ها جذب خواهند شد.»