خبرنگار کتاب و ادبیات فارس

آئین رونمایی از کتاب «خون خدا» که روز عاشورا را روایت می‌کند، ظهر امروز با حضور سید مهدی شجاعی، نویسنده و علی وزیریان، تصویرگر با همکاری دفتر نشر فرهنگ اسلامی در خبرگزاری ایکنا برگزار شد.

این کتاب طرحی نو درباره روایت روز عاشورا است و نحوه کتاب‌پردازی و ارائه آن نیز به گونه‌ای متفاوت انجام شده و همین ویژگی‌ها آن را از سایر آثار سید مهدی شجاعی متمایز کرده است.

در ابتدای این مراسم سید محمد جواد شوشتری، مدیر عامل خبرگزاری ایکنا ضمن خوشامدگویی به اصحاب علم و فرهنگ اظهار کرد: جای شعف دارد که در آستانه عاشورا در خدمت خادمان حسینی باشیم. همه بزرگواران سال‌هاست سید مهدی شجاعی را با مضامین دینی می‌شناسند و از برکت این ایام و توفیق ماست که با پیشنهاد نشر فرهنگ اسلامی این مراسم در ایکنا برگزار می‌شود. به خود می‌بالیم در این اوضاع و احوال فرهنگی بلندگویی برای بررسی آثار دینی ـ هنری هستیم.

در ادامه محسن چینی‌فروشان، مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی ضمن اشاره به ارادت خود به سیدمهدی شجاعی درباره کتاب اظهار داشت: کتاب «خون خدا» یک اثر هنری و فاخر است. باید بدانیم کار دینی کردن خصوصا در بخش مکتوبات کار مشکلی است. غیر از اینکه نویسنده و تصویرگر باید مسلط به کار باشند، محدودیت‌های زیادی اعمال می‌شود. همان گونه برخی می‌گویند باید بدانیم در این گونه آثار مرز تخیل کجاست و تا کجا می‌توان پیش رفت و یا واقعیات و تاریخ اسلام را تا چه حد می‌توان مطرح کرد. خصوصا در حوزه ادبیات کار کردن بسیار دشوارتر است.

مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی اضافه کرد: فعالیت یا در واقع تصویرگری و نوشتن در حوزه ادبیات دشوارتر است. گاهی مطرح می‌شود این مرزها باید توسط حوزه علمیه مشخص شود، اما خوشبختانه تصویرگر و نویسنده کتاب خون خدا در این امر از پس از انقلاب پیشقدم بودند.

وی افزود: این اثر کاری بسیار زیبا و هنرمندانه و راهگشاست؛ علاوه بر اینکه بر مبنای متن مذهبی شیعه به عنوان زیارت عاشورا مطرح شده است. در عین حال می‌بینیم بسیار خواندنی،‌جذاب و زیباست.

چینی‌فروشان در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه از دو زاویه می‌توان به این کتاب نگریست، تاکید کرد: ابتدا اینکه این کتاب دینی است و دوم اینکه کتابی حرفه‌ای شمرده می‌شود؛ این کتاب به لحاظ مخاطب، ویژگی‌های خاصی دارد؛ ضمن اینکه مخاطب این کتاب بچه‌های مذهبی هستند، اما به تعبیر نویسنده، مخاطب کسی است که دورادور امام حسین (ع) را می‌شناسد و حالا قرار است با ایشان سخن بگوید. هر چند انتخاب این مخاطب سخت است اما نوشتن این کار تنها از عهده سیدمهدی شجاعی برمی‌آید.

وی افزود: زیبایی‌های قلم در این اثر مشخص است، زیرا نگاه جدیدی به زیارت عاشورا داشته است و این کتاب می‌تواند الگویی باشد تا سایرین به این مقوله بیشتر وارد شوند.

وی گفت: علی وزیریان و امثال او که از تصویرگران برجسته شمرده می‌شوند، توانسته‌اند پس از انقلاب تصویرگری دینی را تعریف کرده و معنا ببخشند. این کتاب در دو قطع چاپ شده و به زودی ترجمه انگلیسی آن آماده می‌شود. البته باید بگویم ترجمه عربی کتاب چاپ شده است.

وی در پایان سخنان خود گفت: سیدمهدی شجاعی دو ویژگی دارد. اول اینکه او سبک جدید را پس از انقلاب در ادبیات دینی ایجاد کرد و دوم اینکه تربیت و شاگردپروری نزد آقای شجاعی از اهمیت بسیاری برخوردار است.

در ادامه این مراسم وزیریان تصویرگر کتاب «خون خدا» اظهار داشت: اولین تصویرهای این کتاب حدودا ۱۶ سال پیش خلق شد. آن زمان کار صرفا برای دلم بود و تصور نمی‌کردم روزی به شکل کتاب منتشر شود. برای هر برگ زیارت عاشورا فکر کرده و تصویرسازی می‌کردم؛ آن هم با عشق و علاقه. زیرا زیارت عاشورا مانیفست است و ما باید آن را به دیگر مسلمانان معرفی کنیم.

وزیریان افزود‌: این مجموعه شاید حدود ۱۶ سال به طول انجامید. نیت چاپ آن را نداشتم، اما دو سال پیش به واسطه برگزاری یک نمایشگاه آقای چینی‌فروشان پیشنهاد عرضه آن در قالب کتاب را مطرح کردند که من گفتم اگر قرار است این اتفاق بیفتد، خوب است در کنار تصاویر، متن هم باشد و همانجا پیشنهاد شد آقای شجاعی زحمت کار را بکشند. من از گردآوری این کتاب خوشحالم؛ چرا که روزیِ من بود و دوست داشتم از طریق طراحی و گرافیک نامم در فهرست محبان اباعبدالله ثبت شود.

در ادامه این مراسم سیدمهدی شجاعی نویسنده این کتاب گفت: دو حق بر گردنم وجود دارد. اول آقای چینی‌فروشان و وزیریان هستند. چرا که بانی اولیه تصویرگر کتاب بود. دغدغه‌ ایشان در تمام این سال‌ها گرافیک مذهبی بوده است و انجام کار مذهبی در زندگی او محوریت داشت. او این تصاویر را با دل خود کشید، اما اینکه مخاطب بیرونی را درگیر کند، این طور آغاز شد که در فضای مجازی تابلوها را قرار داد و بازتاب و بازخورد او از سوی برخی افراد نمایان شد.

وی افزود: ما به اندازه‌ای توانسته‌ایم انجام وظیفه کنیم، اما باید بدانیم کار برای اهل بیت خصوصا امام حسین (ع) وقتی صورت می‌گیرد که لطف ایشان شامل حال ما شود. توفیق از جانب آنهاست. نفس ولایت و محبت‌شان توفیق است. اگر از توفیق ولایت برخورداریم، جای شکر دارد.

شجاعی گفت:‌ در محضر و آستان امام حسین (ع) کار کوچک و بزرگی نداریم، نیت مهم است. بیش از چیزی که بخواهد نصیب مخاطب شود در این اثر کرامتی بود که نصیب من شد و نگارش این کار کشفی بود که همزمان با تولد کار آغاز شد. برای بنده هم این فضاها تازه بود و تشرف این معانی به من به واسطه کار حاصل شد.

این نویسنده مذهبی افزود: مخاطب خارجی و بیرونی همیشه دغدغه من بود. چرا که بسیاری از آثار مذهبی که تولید می‌کنیم مبتنی بر ذهنیت مخاطب شکل می‌گیرند. بنابراین ما مقدمات را حذف می‌کنیم و داستان نوشته می‌شود، اما مسئله اینجاست که مخاطب بیرونی بدون داشتن این زمینه‌ها، چگونه باید چنین آثاری را درک کند. این دغدغه مخاطب بیرونی همیشه برایم مطرح بود. او که در این فضاها نیست با توجه به اینکه در مقطعی از سال چند میلیون نفر به سمت حرم امام حرکت می‌کنند، آن هم برای واقعه‌ای که چند صد سال پیش اتفاق افتاده و این داغ همچنان زنده است، این سؤال برای مخاطب خارجی وجود دارد که رمز این داستان چیست؟

وی افزود: زیارت عاشورا برایم همیشه زیارت عاشورا بود، اما در این اثر برایم مشخص شد زیارت عاشورا مانیفست ماست، نوعی اعلام موضع در خصوص ولایت است. هنگام نوشتن با ابعاد دیگر آشنا شدم و دریافت‌های دیگری برایم حاصل شد. اما نکته‌ای که باید به آن اشاره کنم بحث «لعن» بر دشمنان اهل بیت (ع) است. نکته اول در این بحث آن که فضای امروز و شعارهای صلح طلبانه هر چه رنگ جنگ و لعن دارد فضای روشنفکری آن را محکوم می‌کند، این یک وجه ماجرا. نکته دیگر اینکه مرگ را برای ملت‌ها به شکلی بکار بردیم؛ آن هم بی‌محدودیت که بحث ماهیت و ابهت لعن مخدوش شده است؛ البته داستان لعن زمینه دیگری دارد که به نگاه متصوفه برمی‌گردد، بزرگانی از اهل تصوف امام غزالی و دیگران لعن برای شیطان را جایز نمی‌دانند.

شجاعی خاطرنشان کرد: آنچه در اینجا توجه مرا جلب کرد، اینکه از منظر محبت اگر به محبوبی نگاه کنیم، نمی‌شود دشمن او را دشمن ندانیم. لازمه مهر ورزیدن به یک تولی و به دیگری تبری است. این دو بدون دیگری ناقص هستند و در پایان باید بگویم زیارت عاشورا اعلام موضع نسبت به امام حسین است؛ به همان نسبت اعلام دشمنی و برائت از دشمنان امام حسین (ع) موضوعیت دارد و این از مواردی است که در این کتاب رعایت شده است.