خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، بررسی آثار «نیل گیمن» در قالب سلسله نشست‌های پرونده نویسندگان کودک و نوجوان در گروه «داستان جمعه» به میزبانی مجتمع ناشران قم و با حضور زینب علیزاده نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان، رقیه ندیری نویسنده و منتقد ادبی و جمعی از نوجوانان علاقه‌مند به ادبیات داستانی برگزار شد.

زینب علیزاده، نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان در ابتدای این نشست، با اشاره به ویژگی‌های آثار «نیل گیمن» گفت: اکثر کسانی که داستان‌های فانتزی می‌نویسند، با نام «نیل گیمن» آشنا هستند. او داستان‌نویس و فیلمنامه‌نویس سرشناس انگلیسی است و بیشتر کمیک می‌نویسد. «گیمن» به خاطر داستان‌هایش جوایز مهم زیادی را دریافت کرده و بیشتر کارهای او فانتزی است. در این نشست به نقد و بررسی کتاب‌های «خوشبختانه شیر»، «آد و غول‌های یخی» و «کورالاین» این نویسنده می‌پردازیم.

علیزاده به تعریف و مشخص کردن چهارچوب‌های فانتزی پرداخت و گفت: فانتزی در لغت یعنی توهم و خیال. این ژانر قدمت زیادی ندارد. فانتزی نویس، یک جهان تخیلی می‌سازد که با جهان واقعی متفاوت است و قوانین خودش را دارد. بعضی‌ها فکر می‌کنند فانتزی بی‌قانون است و هر چه نوشتند و در واقعیت نبود، می‌شود اسمش را فانتزی گذاشت؛ ولی اینطور نیست. نویسنده برای جهانی که می‌خواهد خلق کند، قوانینی وضع می‌کند که باید به آنها وفادار بماند؛ مثلاً در کتاب «گورستان» وقتی پدر و مادر قهرمان داستان که یک بچه است، به قتل می‌رسند، بچه به گورستان می‌رود و فانتزی از اینجا شروع می‌شود؛ چرا که ارواح بچه را بزرگ می‌کنند. این در دنیای واقعی ما نیست پس نویسنده وارد دنیای فانتزی شده و قوانین آن را می‌سازد.
وی ادامه داد: فانتزی تعریف و قانون خودش را دارد. از بین سه کاری که حاضرین در جلسه از «گیمن» خوانده‌اند، «کورالاین» قوی‌ترین داستان است. چند ترجمه از آن وجود دارد و از این داستان انیمشن و فیلم هم ساخته شده است. البته داستان آن جذاب‌تر از فیلمش است چرا که وقتی مخاطب داستان را می‌خواند ،آن را بر اساس تصاویری که در ذهنش ساخته می‌شود، درک می‌کند ولی وقتی فیلم می‌بیند، همه تصاویر براساس سلیقه کارکردان شکل می‌گیرد.

این نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبیات کودک و نوجوان در جواب این سوال که آیا «کورالاین» را می‌توان داستان وحشت نامید، تصریح کرد: به نظرم «کورالاین» بیشتر فانتزی است. داستان فضای وهم انگیزی دارد که ترس را القا می‌کند؛ اما در کل فانتزی است.

این نویسنده کودک و نوجوان در رابطه با «آد و غول‌های یخی» هم بیان کرد: این کتاب من را زیاد جذب خودش نکرد ولی «کورالاین» و «خوشبختانه شیر» داستان‌هایی هستند که در ذهن مخاطب می‌مانند.
علیزاده در پایان درباره داستان «خوشبختانه شیر» گفت: تخیل داستان «خوشبختانه شیر» حتی از «کورالاین» هم بیشتر است. توالی حوادث باعث شده ماجراها زیاد در ذهن مخاطب رسوب نکند. «کورالاین» و «آد و غول‌های یخی» چارچوب داشتند ولی «خوشبختانه شیر» خیلی درهم بود.

در ادامه این نشست رقیه ندیری دیگر منتقد مهمان به بررسی آثار «گیمن» پرداخت و درباره «آد و غول‌های یخی» گفت: فکر می‌کنم تمرکز نویسنده در این کتاب روی جنبه اسطوره‌ای قهرمان بود و نقطه قوت کتاب هم همین است. بحث خدایان و اتفاق‌هایی که بین آن‌ها افتاده است، برای مخاطب جالب است. نویسنده با محور قرار دادن اسطوره از داستان و پایان بندی آن غافل می‌شود. البته زود باز شدن گره داستان برای مخاطب آزاردهنده است.

این نویسنده و منتقد ادبی داستان «آد و غول‌های یخی» را با «کورالاین» مقایسه کرد یادآور شد: در قسمت‌هایی از «آد و غول‌های یخی» توصیف‌ها جامع و کامل نیست و فضاها به طور واضح در ذهن خواننده شکل نمی‌گیرد. ولی در «کورالاین» تصاویر در ذهن مخاطب ساخته می‌شوند.