خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)

نخستین نشست پژوهشی و نقالی با موضوع «تاثیر و نقش ادبیات کهن با محوریت شاهنامه برای کودکان» به همت حوزه هنری کودک و نوجوان برگزار شد.

محمدحسین ناصربخت در ابتدای این نشست گفت: سوال اول این است که شاهنامه چه جایگاهی در ادبیات و فرهنگ ما دارد و بعد اینکه چه کارکردهایی می‌تواند برای آموزش و پرورش کودکان و شکل دادن شخصیت آن‌ها داشته باشد.

وی افزود: شاهنامه بر اساس متونی نوشته شده که در میان مردم وجود داشته و سینه به سینه منتقل شده بود. قصه‌های کهن ایران زمین و همین فرهنگ بود.

این شاهنامه پژوه ادامه داد: شاهنامه فردوسی آن چه گذشتگان ما تجربه کردند در خودش جمع کرده است و ثمره فرهنگ ایرانی است که از طریق قلم فردوسی به ما رسیده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه هنر توضیح داد: شاهنامه ثمره گفت‌وگوی فردوسی با روایات کهن است و نقالانی که پس از فردوسی می‌آیند، وارد گفت‌وگو با خود شاهنامه می‌شوند و ویژگی این گفت‌وگو، نمایشی است.

وی با بیان اینکه فردوسی به ملیت ایرانی اهمیت می‌دهد و به حفاظت از فرهنگ ایرانی کمر می‌بندد، افزود: یکی از اهداف نگارش شاهنامه دفاع از سرزمین است و پرورش اخلاقیاتی که می‌تواند به پایداری این سرزمین و ملت کمک کند.

ناصربخت با اشاره به فردوسی گفت: این شاعر شخصیت به شدت اخلاق‌گرا دارد و در داستان‌هایش هم در طراحی قهرمانانش به این مسائل می‌پردازد و ارزش‌های اخلاقی را به صورت پررنگ مطرح می‌کند.

وی تاکید کرد: در شاهنامه به کودکی پهلوانان هم اشاره شده است؛ این همان بخشی است که می‌تواند برای کودکان و نوجوانان بسیار مفید باشد. و اساسا رویدادهایی که در آن پهلوانی و حماسه وجود دارد برای همه مقاطع سنی و بویژه کودکان بسیار جذاب است.

این شاهنامه پژوه در خاتمه گفت: مشهورترین رمان‌های امروزی که برای کودکان نوشته شده را بررسی کنید بخش مهمی از آن‌ها به نبردها و آزمون‌های سخت برای قهرمانان روی می دهد. در حالی که شاهنامه سرشار از این داستان‌های حماسی و قهرمانی است.

سهم دو گانه قصه‌های کودک برای والدین و خردسالان
در ادامه این نشست، حسن دولت آبادی استاد دانشگاه و نویسنده با اشاره به اینکه ادبیات کهن ما به دو دسته کلان تقسیم می شود، گفت: بخشی از آن شفاهی است و مربوط است بیشتر به زمانی که انسان خواندن و نوشتن نمی‌دانست و می‌کوشید از طریق ادبیات و با بهره‌گیری از داستان‌ها، ارزش‌ها و ضدارزش‌های قوم و قبیله را حفظ و یادآور شود.

وی افزود: قصه با ذات بشر جور است؛ حتی در برخورد ساده مثل جرو بحث‌ها هم کنجکاوی می‌کنیم. به همین دلیل قالب داستانی جذاب است و گذشتگان هم این را می‌دانستند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه ادبیات شفاهی بخشی از ادبیات کهن ما را شامل می‌شود، ادامه داد: بچه ها بسیاری از این داستان‌ها را با عکس‌العمل‌هایی که نشان می‌دهند سهم خود می‌دانند و آن را از آن خود می‌کنند.

دولت آبادی گفت: چون سراینده این داستان ها و نویسنده این قصه‌ها بزرگسال هستند کارکرد دوگانه دارند یعنی هم کودکان بهره می‌برند و هم والدین.

گفتنی است بخش پایانی این نشست با نقالی و روایت داستان هفت‌خان رستم از سوی فهیمه باروتچی بانوی نقال همراه شد.