زمینه اجتماعی شعر فارسی

موضوع(ها):
شعر فارسی - تاریخ و نقد
هر اثر هنری در یک بستر اجتماعی و فضای فرهنگی عصری خاص به وجود می‌آید که خود اثر و پدید آورنده‌ی آن، خواسته یا ناخواسته، متاثر آن فضا هستند. آثار ادبی موجود به زبان فارسی نیز این‌گونه‌اند. نویسنده در کتاب حاضر با بررسی زمینه‌های اجتماعی شعر فارسی از روزگاران کهن تا به امروز، جنبه‌های گوناگونی از میراث گران‌قدر شعر هزارساله‌ی فارسی را ارزیابی می‌کند. از جمله روان‌شناسی اجتماعی شعر فارسی، صور خیال در شعر فارسی، آثار بزرگانی هم‌چون سنائی، انوری و حافظ، نقد کلاسیک شعر فارسی، بررسی برخی از متون کلاسیک شعر و نثر فارسی، شعر امروز فارسی، بررسی تطبیقی شعر فارسی و عربی، و انواع ادبی. از دیگر مطالب کتاب، بررسی "طراز الاخبار"، تالیف عبدالنبی فخرالزمانی (نویسنده‌ی سده‌ی یازدهم هجری) است. نویسنده به محتویات و ابواب آن توجه دارد و چشم‌اندازهای گوناگون اثر را معرفی می‌کند. ضمن آن که نقدی نیز بر بیمارگونگی سلیقه‌ی شعری متاخرین، به ویژه بعد از عصر تیموری وارد می‌سازد. در فصل مربوط به شعر امروز ایران، افزون بر مهدی اخوان ثالث و فروغ فرخزاد، نویسنده نگاهی آسیب‌شناسانه به آثار نسل شاعران امروزی ندارد. وی، آن‌ها را با صفت "خردگریز" خطاب می‌کند و شعر آن‌ها را شعری جدولی می‌نامد. از دیگر بررسی‌های کتاب در حوزه‌ی شعر کلاسیک فارسی، تحلیل شعر فارسی از دید روان‌شناسی اجتماعی است که با توجه به تخلص شاعران صورت گرفته است. حرکت و ایستایی، رنگ حس‌آمیزی و تاثیر عنصر ترک و روحیه‌ی سپاهی‌گری از جمله عناصر مورد توجه نویسنده در فصل مربوط به صور خیال است.

محمدرضا شفیعی کدکنی محمدرضا شفیعی کَدْکَنی (زادهٔ ۱۹ مهر ۱۳۱۸/ ۱۹۳۹ در کدکن) نویسنده، پژوهشگر و شاعر با تخلص م. سرشک اهل ایران است.