پنج داستان

پنج داستان
«پنج داستان» مجموعه داستان‌های کوتاهی‌ست که جلال آل احمد ابتدا در ماهنامه‌ی زمان منتشر کرده بود، اما در دهه‌ی شصت اولین بار توسط نشر رواق منتشر شد، بعدها ناشران دیگری از جمله فردوس، گهبد، خرم، معین، جامه‌دران، هنر پارینه، دانشگاهیان، مجید، ژکان، خرم، مصدق، جامی، یاقوت علم و... نیز این کتاب را منتشر کرده‌اند.
این مجموعه، طرحی است پررنگ از حوادث اجتماعی دو دهه‌ی اول قرن چهاردهم که دو سال پس از مرگ جلال به صورت کتاب به چاپ رسید. کتاب، پنج داستان را به زبان کودکانه و اول شخص روایت می‌کند. لحن و زبان در سراسر این مجموعه عامیانه است، عنصر گفت‌وگو در این داستان‌ها، نقش معرفی شخصیت‌ها را به خوبی ایفا کرده و از حیث به کارگیری نماد و سمبل به ویژه در داستان گلدسته‌ها و فلک نویسنده موفق ظاهر شده است.
کتاب پنج داستان را می‌توان دقیق‌ترین برگردان تاریخی عصر رضاخان دانست که آل احمد این مهم را به ترتیب در قالب داستان‌های «گلدسته‌ها و فلک»، «جشن فرخنده»، «خواهرم و عنکبوت» و «شوهر آمریکایی» که درباره‌ی کشف حجاب و روحانیت‌ستیزی عصر رضا شاه است، بیان می‌کند. داستان «خونابه‌های انار» هم آخرین داستان این مجموعه است که به گونه‌ای نمادین و تمثیلی به توصیفی از حکام جور و تسلط این خون‌خواران مردم‌ستیز، می‌پردازد.
آل‌احمد یکی از تأثیرگذارترین روشنفکران و نویسندگانی است که در انتقال مفاهیم فکری به نسل بعد از خود موفق بود؛ بنابراین بررسی افکار و اندیشه‌ها، همچنین نقد و تحلیل عناصر داستان در آثارش خالی از فایده نخواهد بود.
با رجوع به منابع تاریخی درباره‌ی جریان‌های فکری مؤثر بر شیوه‌ی نویسندگی جلال آل احمد چنین استنباط می‌شود که وی گرچه مفاهیم را از غرب گرفته، ولی از آن‌ها به عنوان ابزاری برای بررسی وضعیت موجود در جامعه‌ی ایرانی و ارائه‌ی دستورالعملی برای بهبود آن استفاده کرده است.

الهه ملک محمدی

داستان‌های کوتاه فارسی - قرن 14

جلال آل احمد جلال آل احمد روشنفکر، نویسنده، منتقد ادبی و مترجم ایرانی در ۱۱آذر ۱۳۰۲ در خانواده‌ای مذهبی در محلهٔ سیدنصرالدین شهر تهران به‌دنیا آمد.