شوهر آهو خانم یا زن چادر سفید؟

ادبیات

علی‌محمد افغانی، متولد ۱۱ دی ۱۳۰۳، نویسنده‌ی نامدار ایرانی است. افغانی از افسران نظامی حزب توده بود، به همین علت مدتی محبوس بود.

زمان زندان، شروع به نوشتن داستانی کرد که بعدها «شوهر آهو خانم» نام گرفت و به شهرتش انجامید. خودش گفته: «آن زمان خودم هم نمی‌دانستم که حد و اندازه و کیفیت کارم در چه حدی است؛ فقط می‌دانستم که به راهی که می‌روم مطمئنم. در زندان برای این که دستگاه یا حتی دوستان خودم متوجه نشوند که چه دارم می‌نویسم، یک دیکشنری باز می‌کردم و در داخل آن کاغذهایم را می‌گذاشتم و می‌نوشتم...»

گاهی وقت‌ها نیمه‌های شب چیزی به ذهنش می‌آمده و در نور ضعیف سلول، چند کلمه روی دیوار می‌نوشته تا فراموش نکند و فردا از آن در داستان استفاده کند. به حدی گرفتار شخصیت‌ها بوده که روزهایی که آشپزی نوبت او بوده، نمک و فلفل غذا یادش می‌رفته و بارها با صحنه‌های مختلف گریه کرده.

اول قرار بود اسم کتاب «زن چادرسفید» باشد، اما افغانی به قول خودش «وقتی گرفتار داستان می‌شود»، نام «شوهر آهو خانم» را برای آن انتخاب می‌کند.

وقتی نوشتن داستان تمام شد، هیچ ناشری حاضر به سرمایه‌گذاری روی انتشار رمانی بلند از نویسنده‌ای گمنام نبود و افغانی با سرمایه خود کتاب را در دو هزار نسخه منتشر کرد، اما استقبال بی‌سابقه‌ی مخاطبان باعث شد کتاب به سرعت به چاپ‌های بعدی برسد و مشهور شود.

«شوهر آهو خانم» داستان زندگی زن ایرانی آن دوران است، حتی نجف دریابندری آن را با آثار بالزاک و تولستوی مقایسه کرده است. استقبال از این رمان به قدری بود که نسخه‌ی سینمایی آن در سال 1347 به کارگردانی و نویسندگی داوود ملاپور و بازیگری مهری ودادیان ساخته شد.