درگذشت اولین کارگردان زن ایرانی؛ شهلا ریاحی

هنر

شهلا ریاحی، اولین کارگردان زن ایران، صبح امروز درگذشت. شهلا ریاحی با نام اصلی قدرت‌الزمان وفادوست، هفدهم بهمن ۱۳۰۵ در تهران به دنیا آمد. پدرش حاج شیخ آقا وفادوست سبزواری، از اهالی شهر سبزوار و مادرش زهرا عسگری از اهالی قم بود. پدرش که ریاست عدلیه مشهد را برعهده داشته، برای مجلس موسسان به تهران آمده و همان جا ازدواج می‌کند. اما پس از تولد قدرت الزمان در سال ۱۳۰۵ به مشهد می‌رود و کمی بعد فوت می‌کند.
قدرت‌الزمان در ۱۴ سالگی با پسر عموی ناتنی‌اش اسماعیل ریاحی کارگردان معروف تئاتر ازدواج کرد و نام فامیل خود را به «ریاحی» تغییر داد. همسرش هم‌چنین به دلیل دارا بودن چشم‌های شهلایی‌ قدرت‌الزمان، او را شهلا صدا می‌زد تا اینکه به نام شهلا ریاحی معروف شد.

شهلا ریاحی از ۱۷ سالگی و به اصرار همسرش وارد عرصه تئاتر شد و در اولین حضور خود، در تئاتری به نام «سیاست هارون الرشید» نقش اول را بازی کرد. خود او در این باره گفته است: ۱۷ ساله بودم که ریاحی دست من را گرفت و به تئاتر برد. فقط خدا می‌داند خانواده‌هایمان و اطرافیان چه قیامتی کردند. همه می‌گفتند آخر مگر آدم زن جوانش را روی صحنه می‌برد اما ریاحی فراتر از این حرف‌ها بود. او خوب می‌دانست وقتی بازیگر شوم خیلی زود معروف خواهم شد و طبیعتا طرفدارهایی هم پیدا می‌کنم اما به اندازه چشم‌هایش به من و عشق‌مان اعتماد و اعتقاد داشت. او من را باور داشت. تئاتر، سینما، رادیو و تلویزیون و تمام کارهایی که من کردم را از ریاحی دارم. خانواده‌ام خیلی حرف‌ها زدند و سعی کردند جلوی ما را بگیرند اما وقتی دیدند من هم کارم را دارم و هم زندگی زناشویی موفق و عاشقانه‌ام را و هم بچه‌هایم را، دیگر پذیرفتند. هیچ وقت کار باعث نشد در زندگی‌ام خطایی کنم.
از تئاترهای معروف شهلا ریاحی در دهه‌ی اول بازیگری‌اش می‌توان به تئاتر دختر ولگرد اشاره کرد که سال ۱۳۲۷ در تئاتر فردوسی و ۱۳۲۸ در تئاتر پارس تهران روی صحنه رفت.

شهلا ریاحی در سال ۱۳۳۰ با بازی در فیلم «خواب‌های طلایی» به سینما راه یافت. شهلا ریاحی با حمایت‌های همسرش و آشنایی از تکنیک‌های فیلمبرداری و مهارت بازیگری، فیلم «مرجان» را در سال ۱۳۳۵ ساخت و در تاریخ هنر به عنوان اولین کارگردان زن ایران شناخته شد. مکافات، رومئو و ژولیت، تاجر ونیزی، از جمله تئاترهای موفق اوست.
شهلا ریاحی علاوه بر تئاتر و سینما، در تلویزیون نیز به عنوان مجری و دوبلور فعالیت می‌کرد و مجری برنامه کودک بود.
از آثار شاخص او می‌توان به فیلم‌های پرنده کوچک خوشبختی(۱۳۶۶)، گلنار(۱۳۶۷)، دو فیلم با یک بلیت(۱۳۶۹)، دلشدگان(۱۳۷۰)، دلاوران کوچه دلشگا(۱۳۷۱)، بدل(۱۳۷۲)، تحفه هند(۱۳۷۳) و سریال‌های در خانه(۱۳۶۵)، این خانه دور است(۱۳۷۰)، همسایه‌ها(۱۳۷۲)، فروشگاه(۱۳۷۵) و مهمان‌پذیر طوبی(۱۳۸۱) اشاره کرد. آخرین حضور بانو ریاحی در عرصه‌ی سینما نیز حضور افتخاری در فیلم نهنگ عنبر۲ در سال ۱۳۹۵ بود.

شهلا ریاحی طبع شعری هم داشت و برای فرزندان و نوه‌هایش شعرهایی می‌سرود.
شهلا ریاحی که از چند سال پیش و بعد از فوت همسرش به بیماری آلزایمر دچار شده بود، صبح امروز درگذشت. لک‌لک بوک این فقدان را به جامعه‌ی فرهنگی و هنری ایران تسلیت می‌گوید.

در ویدئو می‌توانید آخرین مصاحبه‌ی شهلا ریاحی با تلویزیون که برای برنامه‌ی حالا خورشید با اجرای رضا رشیدپور انجام شده است، را ببینید.
برای شنیدن کتاب‌های صوتی با صدای مرحوم شهلا ریاحی به لینک زیر مراجعه کنید:
http://book.iranseda.ir/taglist/?VALID=TRUE&t=%D8%B4%D9%87%D9%84%D8%A7%20%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AD%DB%8C