زندگی و آثار فرهاد حسن زاده

نویسنده : کتابک

فرهاد حسن زاده، فروردین ماه ۱۳۴۱ در آبادان به دنیا آمد. نویسندگی را در دوران نوجوانی با نگارش نمایشنامه و داستان‌های کوتاه شروع کرد.
جنگ تحمیلی و زندگی در شرایط دشوار جنگ‌زدگی مدتی فرهاد حسن زاده را از نوشتن به شکل جدی بازداشت. هر چند فرهاد حسن زاده همواره به فعالیت هنری‌اش را ادامه داد و به هنرهایی مانند عکاسی، نقاشی، خطاطی، فیلمنامه‌نویسی و موسیقی می‌پرداخت؛ اما در اواخر دهه‌ی شصت فرهاد حسن زاده با نوشتن چند داستان و شعر به شکل حرفه‌ای پا به دنیای نویسندگی کتاب برای کودکان و نوجوانان نهاد. اولین کتاب فرهاد حسن زاده «ماجرای روباه و زنبور» نام دارد که در سال ۱۳۷۰ به چاپ رسید. فرهاد حسن زاده در سال ۱۳۷۲ به قصد برداشتن گام‌های بلندتر و ارتباط موثرتر در زمینه‌ی ادبیات کودک و نوجوان از شیراز به تهران کوچ کرد.
آثار فرهاد حسن زاده بسیار متنوع هستند. او برای تمام گروه‌های سنی کتاب نوشته و در گونه‌های مختلف ادبی مانند رمان، داستان کوتاه، شعر، داستان تصویری، بازآفرینی متون کهن، زندگی‌نامه و طنز دست به تألیف زده و تاکنون نزدیک به صد اثر از او به چاپ رسیده است.
کتاب‌های فرهاد حسن زاده از جشنواره‌های داخلی و بین‌المللی جوایز بسیاری گرفته که می‌توان به مهمترینشان اشاره کرد:
جایزه‌ی ماه طلایی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، تقدیر شده در سه دوره کتاب سال ایران، برگزیده‌ی چند دوره جشنواره‌ی کتاب کانون پرورش فکری، برنده‌ی تندیس نقره‌ای از جشنواره‌ی لاک‌پشت پرنده. همچنین در عرصه‌ی جهانی می‌توان به دریافت لوح سپاس جایزه‌ی «هانس کریستین اندرسن» در سال ۲۰۱۸ و همچنین دیپلم افتخار برای کتاب «زیبا صدایم کن» از سوی IBBY اشاره کرد. فرهاد حسن زاده تا کنون سه بار نامزد دریافت جایزه‌ی «آسترید لیندگرن» شده که یکی از معتبرترین جایزه‌های ادبیات کودک جهان است.
به گفته‌ی کارشناسان و منتقدان آثار فرهاد حسن زاده به این دلایل قابل توجه هستند:
خلق آثاری تأثیرگذار، باورپذیر و استفاده از تکنیک‌های ادبی خاص و متفاوت.
خلق آثاری که راوی آن‌ها کودکان و نوجوانان هستند؛ روایت‌هایی مملو از تصویرسازی‌های عینی و گفت‌وگوهای باورپذیر.
پرداختن به موضوع‌های گوناگون اجتماعی چون جنگ، مهاجرت، کودکان کار و خیابان، بچه‌های بی‌سرپرست یا بدسرپرست و…
پرداختن به مسائلی که کمتر در آثار کودک و نوجوان دیده می‌شود، مانند جنگ و صلح، طبقات فرودست، افراد معلول، اختلالات شخصیتی‌ـ‌روانی و…
تنوع در انتخاب شخصیت‌های محوری و کنشگر (فعال). مشخصاً دخترانی که علیه برخی باورهای غلط ایستادگی می‌کنند.
بهره‌گیری از طنز در کلام و روایت‌های زنده و انتقادی از زندگی مردم کوچه و بازار.
زبان ساده و بهره‌گیری اصولی از ویژگی‌های زبان بومی و اصطلاح‌های عامیانه و ضرب‌المثل‌ها.
خلق شخصیت‌های ماندگار و دوست‌داشتنی در ادبیات کودک، از جمله بچه‌هزارپایی به نام «کوتی‌کوتی».
برخی از کتاب‌های فرهاد حسن زاده به زبان‌های انگلیسی، چینی، مالایی، ترکی استانبولی و کردی ترجمه شده و برخی در حال ترجمه به زبان عربی و دیگر زبان‌هاست. همچنین تعدادی از کتاب‌هایش تبدیل به فیلم یا برنامه رادیو تلویزیونی شده است. «نمکی و مار عینکی»، «ماشو در مه» و «سنگ‌های آرزو» از کتاب‌هایی هستند که از آن‌ها اقتباس شده است.
کتاب‌های فرهاد حسن زاده علاوه بر نویسندگی به کار مطبوعاتی نیز پرداخته است. سال‌هاست که داستان‌های کوتاه و نوشته‌های طنز او خوراک نشریات کودک و نوجوان است و بارها مورد تشویق و تقدیر جشنواره‌های مطبوعات قرار گرفته است. او پانزده سال پی‌درپی عضو تحریریه هفته‌نامه «دوچرخه» ضمیمه‌ی رایگان روزنامه همشهری بود تا این که در اواخر سال ۱۳۹۶ بازنشسته شد.
فرهاد حسن زاده به همراه تعدادی از نویسندگان، شاعران و مترجمان سنگ بنای تشکیل «انجمن نویسندگان کودک و نوجوان» را گذاشته است. این تشکل اصلی‌ترین نهاد مستقل نویسندگان است که نزدیک به ۲۰ سال از تأسیس آن می‌گذرد. دبیری و داوری چند جشنواره‌ی ادبی و هنری نیز از فعالیت‌های اوست. ارتباط مستمر فرهاد حسن زاده با نهادهای مرتبط با مسائل و حقوق کودکان باعث شده که شناخت بهتری از این بچه‌ها داشته باشد.
تا کنون بیش از چهل پایان‌نامه و مقاله‌های پژوهشی بر اساس آثار این نویسنده به رشته تحریر در آمده است که گویای ارزش‌ها و سبک نوشتاری و روش‌های قابل اعتنای ادبی این نویسنده است.
«زیبا صدایم کن»، «هستی»، «عقرب‌های کشتی بمبک»، «این وبلاگ واگذار می‌شود» از جمله رمان‌های موفق و پر طرفدار این نویسنده است. در حوزه داستان‌های کوتاه او می‌توان به «هویج بستنی»، «هندوانه به شرط عشق»، «کنار دریاچه نیمکت هفتم» اشاره کرد. همچنین: «قصه‌های کوتی‌کوتی»، «چتری با پروانه‌های سفید»، «آقارنگی و گربه ناقلا» از جمله کتاب‌های کودک موفق فرهاد حسن زاده است. در حوزه بازآفرینی متون کهن می‌توان به «حکایت‌های سعدی»، «خسرو شیرین» و «بیژن و منیژه» اشاره کرد.