چرا فراهاد حسن زاده نامزد جایزه «اندرسن» شد؟
نویسنده : تحریریه‌ی ایسنا
- مقدمه:
جایزه‌ی هانس کریستین اندرسن یا نوبل کوچک معتبرترین جایزه‌ی ادبی و هنری در حوزه‌ی ادبیات کودکان است که از سوی دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان به منظور بالا بردن سطح ادبی و هنری کتاب‌های کودکان هر دو سال یک بار، به مجموعه آثار یک نویسنده و یک تصویرگر داده می‌شود.
مارگریت دوم ملکه دانمارک حامی و مشوق ویژه اهدای این جایزه است. پشتیبان مالی برنامه‌های جایزه‌ی اندرسن تا سال ۲۰۰۸ نیسان موتور ژاپن و از سال ۲۰۰۹ جزیره‌ی نامی در کره جنوبی است.
اهدای این جایزه به مجموعه آثار یک نویسنده از سال ۱۹۵۶ و به مجموعه آثار یک تصویرگر از سال ۱۹۶۶ آغاز شده است. این جایزه شامل یک پلاک طلا و یک دیپلم افتخار است که در مراسمی در کنگره دوسالانه IBBY، به برندگان اهدا می‌شود. نامزدهای جایزه‌ی هانس کریستین اندرسن از سوی دفاتر ملی نامزد می‌شوند و داوران بین‌المللی که از کارشناسان برجسته ادبیات کودکان هستند، برندگان این جایزه را از میان نامزدهای معرفی‌شده برمی‌گزینند. از جمله معیارهای گزینش برندگان می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:
- کیفیت بالای زیبایی‌شناختی آثار نویسنده و تصویرگر
- در نظر گرفتن مخاطب کودک و نوجوان
-خلاقیت و نوآوری
- استمرار در خلق اثر برای کودکان و نوجوانان
- اصالت و گستردگی جامعه‌ی مخاطب
- داشتن تأثیر ماندگار در ادبیات کودکان جهان
تنها برنده‌ی ایرانی این جایزه‌ی جهانی فرشید مثقالی تصویرگر نامدار است. مجموعه آثار او در سال ۱۹۷۴ این جایزه را از آن خود کرد. هوشنگ مرادی کرمانی نیز در سال ۱۹۹۲ از سوی هیئت داوران این جایزه مورد تشویق قرار گرفت. از ایران محمدرضا یوسفی در سال ۲۰۰۰ و محمدهادی محمدی در سال ۲۰۰۶ ، احمدرضا احمدی در سال ۲۰۱۰، هوشنگ مرادی کرمانی ۲۰۱۴ و فرهاد حسن‌زاده ۲۰۱۸ در بخش نویسندگان و نسرین خسروی در سال ۲۰۰۲، محمدعلی بنی‌اسدی در سال ۲۰۱۲ و پژمان رحیمی‌زاده در سال ۲۰۱۶ در بخش تصویرگران نامزد دریافت این جایزه شدند.
احمدرضا احمدی در سال ۲۰۱۰ و هوشنگ مرادی کرمانی در سال ۲۰۱۴ در میان ۵ نویسنده فینالیست، و محمدعلی بنی‌اسدی در سال ۲۰۱۲ و پژمان رحیمی‌زاده در سال ۲۰۱۶ در میان ۵ تصویرگر فینالیست این جایزه قرار گرفتند. در این دوره نیز فرهاد حسن‌زاده موفق شده است تا در فهرست ۵ نویسنده فینالیست و برتر جهان برای کسب جایزه رقابت نهایی را انجام دهد.
-نحوه و مراحل کلی انتخاب نویسنده نامزد جایزه‌ی اندرسن توسط شورای کتاب کودک:
گروه تألیف شورای کتاب در بدو امر فهرستی از نویسندگان برجسته کودک و نوجوان که دارای فعالیت مستمر در چند دهه اخیر بوده و همچنین موفق به اخذ جوایز متعدد شده‌اند، تهیه می‌کند. آثار این افراد مورد بررسی مجدد قرار می‌گیرد و در نهایت تعدادی از نام‌های برتر به کمیته‌ی جوایز پیشنهاد می‌شود.
پس از این مرحله کار گروهی برای انتخاب نهایی و تنظیم و تهیه پرونده نامزد به دعوت شورای کتاب کودک تشکیل می‌شود. این گروه غالباً از نمایندگان گروه‌های بررسی، نویسندگان، متخصصان و منتقدان ادبیات کودک شورایی و غیرشورایی، اعضای انجمن‌ها و نهادهای گوناگون، داوری از دوره‌های قبل جایزه اندرسن و نماینده‌ای از کمیته بین‌الملل تشکیل می‌شود.
(اسامی کارگروه انتخاب و تهیه و تنظیم پرونده فرهاد حسن‌زاده: هماهنگ‌کننده سیدمهدی یوسفی از اعضای انجمن نویسندگان، شهرام اقبال‌زاده از متخصصان ادبیات کودک و عضو انجمن نویسندگان و شورای کتاب کودک، حسین شیخ‌رضایی از اعضای شورای کتاب کودک و متخصص ادبیات کودکان، شکوه حاجی نصرالله از اعضای شورای کتاب کودک و مدرس ادبیات کودکان، مریم محمدخانی عضو شورای کتاب کودک و دبیر اجرایی و داور فهرست لاک‌پشت پرنده، لیلا (رؤیا) مکتبی‌فرد از اعضای شورای کتاب کودک و کارشناس بخش فارسی کتابخانه بین‌المللی کودکان مونیخ، فرزانه آقاپور عضو شورای کتاب کودک و انجمن نویسندگان، سحر ترهنده عضو هیات مدیره شورای کتاب کودک و داور جایزه هانس کریستین اندرسن در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴)
این گروه از میان اسامی نویسندگان مطرح‌شده، در نهایت به یک نام برای معرفی به دفتر بین‌المللی می‌رسند. در این مرحله علاوه بر معیارهای کلی جایزه اندرسن، میزان ترجمه آثار نویسنده به زبان‌های مختلف و همچنین کمیت و کیفیت نقدها و نظرها و مصاحبه‌ها درباره آثار نویسنده نیز از ملاک تصمیم‌گیری و انتخاب است.
نام نویسنده‌ی نهایی به هیات مدیره شورای کتاب معرفی می‌شود و پس از تأیید مرحله‌ی تدوین پرونده آغاز می‌شود. تدوین این پرونده که با تلاش نیروهای داوطلب شورا انجام می‌شود، ماه‌ها به‌طول می‌انجامد؛ زیرا این پرونده می‌بایست محورهای زیر را دربر داشته باشد:
- زندگی‌نامه کامل و جامع نامزد منتخب
- دلایل انتخاب از نظر شورای کتاب
- لیست کامل جوایز و افتخارات
- فهرست کامل نقدها، مصاحبه‌ها، بریده جراید، پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌ها و... در مورد آثار
- لیست 10 اثر برتر نویسنده از نظر شورای کتاب کودک
- کتاب‌شناسی کامل
- لیست کتاب‌های ترجمه‌شده به زبان‌های دیگر
- معرفی پنج اثر از میان آثار به هیات داوران
- طرح جلد، خلاصه‌ای از پنج اثر به همراه تحلیل و دلایل معرفی
- گالری عکس از حضور نویسنده میان مخاطبان و ...
پرونده پس از تکمیل توسط کمیته‌ی بین‌الملل شورا به زبان انگلیسی ترجمه و با همکاری گروه تصویر به لحاظ گرافیکی طراحی می‌شود.
پس از ارسال پرونده و کتاب‌ها به هیات داوران، فرآیند داوری بین‌المللی آغاز شده و هیات داوران اندرسن با بیش از شش ماه گفت‌وگو و داروی نتیجه را در نمایشگاه بلونیا اعلام می‌کند.
در این دوره در فرایند ترجمه آثار و پرونده شورای کتاب کودک از حمایت‌ها و همراهی‌های کانون پرورش فکری و معاونت فرهنگی وزارت ارشاد بهره‌مند شد.
دلایل شکلی معرفی فرهاد حسن‌زاده برای نامزدی دریافت جایزه‌ی هانس کریستین اندرسن ۲۰۱۸:
شورای کتاب کودک مفتخر است که فرهاد حسن‌زاده را به‌عنوان نامزد ایرانی دریافت جایزه هانس کریستین اندرسن معرفی می‌کند. دلایل این امر صرف‌نظر از محتوای آثار، عبارتند از:
- سهم انکارناپذیر او در گسترش ادبیات کودک و نوجوان
- تلاش پیگیر و حضور مؤثر همیشگی او در ربع قرن گذشته
- فعالیت او در حوزه‌های متنوع رمان، داستان، بازآفرینی، شعر، زندگی‌نامه‌نویسی و فعالیت مطبوعاتی
- توانایی او در جذب طیف وسیع مخاطبان در گروه‌های سنی مختلف
- تعداد بالای آثار و کتاب‌ها
- ترجمه آثار او به زبان‌هایی چون انگلیسی، چینی، کردی، مالایی و...
- ساخت عروسک‌ها و اسباب‌بازی بر مبنای شخصیت‌های داستانی که او آفریده است (نظیر شخصیت کوتی کوتی)
- حرفه‌ای بودن او؛ چندان که می‌توان گفت او تنها از راه نوشتن زندگی می‌کند.
- مشارکت او در فعالیت‌های مدنی:
فرهاد حسن‌زاده یکی از اعضای مؤسس انجمن نویسندگان کودک و نوجوان ایران است که به‌عنوان نهادی غیردولتی و تشکلی صنفی فعالیت می‌کند.
- فعالیت او در زمینه‌ی ترویج خواندن و مطالعه کتاب
- حضور مستمر و پررنگ او در مدارس تهران و دیگر شهرها و ارتباط با دانش‌آموزان
- حضور او در مراکز خاص کودکان از جمله کانون اصلاح و تربیت تهران
- خلق بیش از هشتاد اثر
- کسب بیش از سی جایزه‌ی ملی، الواح افتخار و ...
- دریافت نشان درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- ساخت فیلم‌ها و انیمیشن‌هایی از آثار او
- تدوین بیش از بیست‌وچهار پژوهش دانشگاهی در قالب پایان‌نامه در مقاطع فوق لیسانس و دکتری و مقاله‌ی علمی-پژوهشی در ژورنال‌های معتبر علمی با موضوع بررسی آثار فرهاد حسن‌زاده
- نگارش بیش از هفتاد نقد و معرفی با محوریت آثار او
- برگزاری بزرگداشت‌ها و جشن‌های متعدد در نواحی مختلف کشور برای او و آثارش
- معرفی او برای نامزدی دریافت جایزه‌ی «آسترید لیندگرن» از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال ۲۰۱۷ میلادی
- قرار گرفتن کتاب‌های حسن‌زاده در لیست افتخار دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (هستی و زیبا صدایم کن)
-نویسنده‌ی برگزیده کودکان و نوجوانان ایرانی در اولین دوره‌ی جام باشگاه‌های کتابخوانی
درباره لک‌لک بوک
طراحی و بهینه سازی | مجتمع ارتباطات نوین ایرانیان
ارسال دیدگاه