خداحافظی با پیژامه آبی و زیرپیراهن سفید

نویسنده : فردین علیخواه

این روزها رسیدن به اندامی جذاب برای برخی از مردان تبدیل به دغدغه‌ی روزمره شده است. داشتن سیکس‌پک یا شکم شش تکه‌ای برای اینان هدفی جدی در زندگی است. آنان می‌خواهند لباس‌هایی که می‌خرند به شکلی باشد که تناسب‌اندامشان را آشکار کند. اگر پیراهنی می‌پوشند، دکمه‌های بالای پیراهن را باز می‌گذارند تا خط وسط عضلات سینه معلوم شود. برخی از آنان موهای روی سینه‌شان را می‌تراشند تا شکیل‌تر جلوه کند. موقع عبور از مقابل فروشگاه‌های بزرگ، کمی مکث می‌کنند و تصویر اندام خود را بر روی شیشه‌های تمیز فروشگاه چک می‌کنند. شاید جراحیِ بینی عمدتاً به نام زنان تمام شده باشد؛ ولی یک مطالعه‌ی دقیق می‌تواند نشان دهد که مردان هم از قافله عقب نمانده‌اند.
برخی از مردان هرروز مطالبی همچون «ده نقطه از بدن آقایان که مورد توجه خانم‌هاست» را می‌خوانند و تک‌به‌تک آن نقاط را در اندام خودشان وارسی می‌کنند. آنان هرروز در توالت خانه‌شان دستگاه فیلیپس خود را برمی‌دارند و موهای گوش، بینی و ابرو را تمیز می‌کنند. اگر زمانی مردان در مقابل ساختمان پزشکان، در درون اتومبیل خود به انتظار همسرشان می‌نشستند و از طریق گوشی «کلش آو کلانز» بازی می‌کردند امروزه دیگر خودشان از متخصصان پوست وقت دونفره می‌گیرند. حتی بعضی از آن‌ها برای آن که موجب شک همسرشان نشوند (سروگوشش میجنبه) علاوه بر مراجعه دونفره، به‌تنهایی هم به دیدار دکتر پوست خودشان می‌روند. برخی از آنان دو یا سه ماه، سختی می‌کشند تا موی طبیعی بکارند. حتی با رنگ کردن موهایشان، شانس خود را برای جوانیِ بیشتر امتحان می‌کنند. در قرن بیستم زنان هدف اصلی صنعت مد بودند. لباس‌های شهوت‌انگیز مخصوص اتاق‌خواب عمدتاً برای زنان طراحی می‌شد. امروزه صنعت مد برای مردان نیز لباس‌های زیرِ شهوت‌انگیز برای اتاق‌خواب طراحی می‌کند.
در جامعه‌ی سنتی مردان تصور می‌کردند همین‌ که مرد هستند، تمام فضائل عالم را در خود دارند و به مونتاژ و نمایش بدن نیازی نیست. گویا ورق برگشته است. آنچه توصیف شد، شاید قصه‌ی جوانان خانواده‌های متمول و مردانی باشد که در حوالی 50 سالگی به ثبات و پیشرفت اقتصادی رسیده‌اند ولی به‌تدریج به سایر اقشار جامعه هم سرایت خواهد کرد.
در دهه‌های گذشته، نگاه «خیره‌ی مردانه»، مورد نقد مطالعات اجتماعی بوده است. طبق این مطالعات، زنان همواره به‌عنوان یک کالای جنسی، هدف نگاهِ خیره مردانه بوده‌اند که مهم‌ترین ویژگی آن لذت از خیره شدن به زن به‌عنوان یک ابژه‌ی (هدف-شیء) جنسی است. گفته می‌شد که «متأسفانه» زنان این نگاه خیره را در خود درونی کرده و رفتارهای خود در جامعه را طبق آن نگاه سامان داده‌اند. مثلاً اغلب برای خوشامد مردان لباس پوشیده‌اند. ولی سخن آن است که گویا مردان نیز دارند برای خوشامد زنان لباس می‌پوشند. به‌بیان‌دیگر بدن مردان نیز به‌تدریج دارد تبدیل به ابژه‌ی جنسی و موضوعی برای نمایش و تماشای زنان می‌شود.
کوتاه آن که، بدن متناسب داشتن؛ دیگر دغدغه‌ای صرفاً زنانه نیست. این روزها مردان نیز خود را قالب‌بندی و مونتاژ می‌کنند تا مورد اقبال چشم‌های خیره‌ زنان قرار گیرند. درواقع شاهد شکل‌گیری «نگاه خیره زنانه» هستیم. پدیده‌ای که در طول تاریخ همواره متعلق به مردان بوده است.
زمانی زنان فقط با دیدن تصویر جورج کلونی در فیلم‌ها می‌توانستند درباره‌ی مردان حرف بزنند ولی امروزه آنان در دورهمی های دوستانه‌شان درباره‌ی لباس و نوع اودکلن مردان دوروبرشان نظر می‌دهند. «نگاه خیره زنانه» در حال شکل‌گیری است.
پرسش آن است که توجه مردان به اندامشان به دلیل شکل‌گیری تدریجی همین نگاه خیره زنانه است یا آن که بیانگر عصیان مردان به هنجارهای جامعه‌ی سنتی در خصوص کلیشه‌های مردانگی است؛ چرا که در یک جامعه‌ی مردسالار، مردان هم به شکل دیگری قربانی‌اند.