زندگی و آثار فروغ فرخزاد
نویسنده : تحریریه‌ی بیتوته
فروغ‌الزمان فرخزاد (زاده‌ی ۸ دی ۱۳۱۳، تهران - درگذشته‌ی ۲۴ بهمن ۱۳۴۵، تهران)، معروف به #فروغ_فرخزاد و فروغ، شاعر نامدار معاصر ایران است. وی پنج دفتر شعر منتشر کرد که از نمونه‌های قابل توجه شعر معاصر فارسی هستند. فروغ فرخزاد در ۳۲سالگی بر اثر واژگونی اتومبیل درگذشت.
فروغ در ظهر ۸ دی ماه ۱۳۱۳ در خیابان معزالسلطنه کوچه‌ی خادم آزاد در محله‌ی امیریه تهران از پدری تفرشی، و مادری کاشانی‌تبار به دنیا آمد. پوران فرخزاد خواهر بزرگ‌تر فروغ چندی پیش اعلام کرد، فروغ روز هشتم دی ماه متولد شده و از اهل تحقیق خواست تا این اشتباه را تصحیح کنند.
فروغ فرزند چهارم توران وزیری‌تبار و محمد فرخزاد است. از دیگر اعضای خانواده او می‌توان برادرش، فریدون فرخزاد و خواهر بزرگترش، پوران فرخزاد را نام برد.
فروغ با مجموعه‌های اسیر، دیوار و عصیان در قالب شعر نیمایی کار خود را آغاز کرد. سپس آشنایی با ابراهیم گلستان، نویسنده و فیلم ساز سرشناس ایرانی، و همکاری با او، موجب تحول فکری و ادبی در فروغ شد. وی در بازگشت دوباره به شعر، با انتشار مجموعه‌ی تولدی دیگر، تحسین گسترده‌ای را برانگیخت. سپس مجموعه‌ی ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد را منتشر کرد تا جایگاه خود را در شعر معاصر ایران به عنوان شاعری بزرگ تثبیت کند. آثار و اشعار فروغ به زبان‌های انگلیسی، ترکی، عربی، چینی، فرانسوی، اسپانیایی، ژاپنی، آلمانی و عبری ترجمه شده‌اند.
شانزده ساله بود که به یکی از بستگان مادرش -#پرویز_شاپور که پانزده سال از وی بزرگ‌تر بود- علاقه‌مند شد و آن دو با وجود مخالفت خانواده‌هایشان با هم ازدواج کردند. چندی بعد به ضرورت شغل همسرش به اهواز رفت و نه ماه بعد تنها فرزند آنان کامیار دیده به جهان گشود. از این سال‌ها بود که به دنیای شعر روی آورد و برخی از سروده‌هایش در مجله‌ی «خواندنی‌ها» به چاپ رسید. زندگی مشترک او بسیار کوتاه مدت بود و به دلیل اختلافاتی که با همسرش پیدا کرد به زودی به متارکه انجامید و از دیدار تنها فرزندش محروم ماند.
نخستین مجموعه شعر او به نام اسیر به سال ۱۳۳۱ در حالی که هفده سال بیشتر نداشت از چاپ درآمد. دومین مجموعه‌اش دیوار را در بیست ویک سالگی چاپ کرد و به دلیل پاره‌ای گستاخی‌ها و سنت شکنی‌ها مورد نقد و سرزنش قرار گرفت. بیست‌ودو سال بیشتر نداشت که به رغم آن ملامت‌ها سومین مجموعه‌ی شعرش «عصیان» از چاپ درآمد.
فروغ در مجموعه اسیر بدون پرده پوشی و بی توجه به سنت‌ها و ارزشهای اجتماعی آن احوال و احساسات زنانه خود را که در واقع زندگی تجربی اوست توصیف می‌کند. اندوه و تنهایی و ناامیدی و ناباوری که براثر سرماخوردگی در عشق در وجود او رخنه کرده است سراسر اشعار او را فرا می‌گیرد. ارزشهای اخلاقی را زیر پا می‌نهد و آشکارا به اظهار و تمایل می‌پردازد و در واقع مضمون جدیدی که تا آن زمان در اشعار زنان شاعر سابقه نداشته است، می‌آفریند.
در مجموعه‌ی «دیوار» و «عصیان» نیز به بیان اندوه و تنهایی و سرگردانی و ناتوانی و زندگی در میان رویاهای بیمارگونه و تخیلی می‌پردازد و نسبت به همه چیز عصیان می‌کند. بدین‌سان فروغ همان شیوه‌ی #توللی را با زبانی ساده و روان اما کم‌مایه و ناتوان دنبال می‌کند. از لحاظ شکل نیز در این سه مجموعه همان قالب چهار پاره را می‌پذیرد و گه‌گاه تنها به خاطر تنوع، اندکی از آن تجاوز می‌کند.
فروغ از سال ۱۳۳۷ به کارهای سینمایی پرداخت. در این ایام است که او را با #ابراهیم_گلستان نویسنده و هنرمند آن روزگار همگام می‌بینیم. آن دو با هم در «گلستان فیلم» کار می‌کردند.
در سال ۱۳۳۸ برای نخستین‌بار به انگلستان رفت تا در زمینه‌ی امور سینمایی و تهیه‌ی فیلم مطالعه کند. وقتی که از این سفر بازگشت به فیلمبرداری روی آورد و در تهیه‌ی چند فیلم گوتاه با گلستان همکاری نزدیک و مؤثر داشت. در بهار ۱۳۴۱ برای تهیه‌ی یک فیلم مستند از زندگی جذامیان به تبریز رفت. فیلم «خانه سیاه است» که بر اساس زندگی جذامیان تهیه شده، یادگاری هنری سفرهای او به تبریز است. این فیلم در زمستان ۱۳۴۲ از فستیوال اوبرهاوزن ایتالیا جایزه‌ی بهترین فیلم مستند را به دست آورد.
چهارمین مجموعه‌شعر فروغ «تولدی دیگر» بود که در زمستان ۱۳۴۳ به چاپ رسید و به راستی حیاتی دوباره را در مسیر شاعری او نشان می‌داد. تولدی دیگر، هم در زندگی فروغ و هم در ادبیات معاصر ایران نقطه‌ای روشن بود که ژرفای شعر و دنیای تفکرات شاعرانه را به گونه‌ای نوین و بی‌همانند نشان می‌داد. زبان شعر فروغ در این مجموعه و نیز مجموعه‌ی «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» که پس از مرگ او منتشر شد، زبان مشخصی است با هویت و مخصوص به خود او. این استقلال را فقط #نیما دارا بود و پس از او #اخوان_ثالث و #احمد_شاملو ﴿در شعرهای بی‌وزنش﴾ و این تشخیص محصول کوشش چندین جانبه اوست: نخست سادگی زبان و نزدیکی به حدود محاوره و گفتار و دو دیگر آزادی در انتخاب واژه‌ها به تناسب نیازمندی در گزارش دریافت‌های شخصی و سه دیگر توسعی که در مقوله وزن قائل بود.
فروغ پس از آن که در تهیه‌ی چندین فیلم ابراهیم گلستان را یاری کرده بود در تابستان ۱۳۴۳ به ایتالیا، آلمان و فرانسه سفر کرد و زبان آلمانی و ایتالیایی را فرا گرفت. سال بعد سازمان فرهنگی یونسکو از زندگی او فیلم نیم‌ساعته تهیه کرد، زیرا شعر و هنر او در بیرون از مرزهای ایران به خوبی مطرح شده بود.
ابراهیم گلستان در مصاحبه‌ای با سعید کمالی دهقان از روزنامه گاردین در بهمن سال ۱۳۹۵ -پنجاه سال پس از درگذشت فروغ- گفت که رابطه‌ی او با فروغ دو طرفه بوده است. او درباره‌ی این که آیا فروغ تبدیل شده بود به یک عضو خانواده، گفت: «خانواده چیست؟ اصلاً خانواده معنی ندارد. یک عضو شخصیت من.»
در میان سال‌های ۱۳۴۲–۴۳ فروغ یکبار دست به خودکشی زد که یک جعبه قرص گاردنال را خورد ولی خدمتکارش در هنگام غروب متوجه شد و او را به بیمارستان البرز برد.
پایان زندگی
فروغ فرخزاد، در ساعت ۴:۳۰ بعد از ظهر دوشنبه ۲۴ بهمن، ۱۳۴۵ هنگام رانندگی خودروی جیپ ابراهیم گلستان، در جاده دروس-قلهک، برای تصادف نکردن با اتومبیل مهدکودک، از جاده منحرف شد و جان باخت.
روز چهارشنبه ۲۶ بهمن جسد او را در امامزاده اسماعیل قلهک شستند و با حضور خانواده، دوستان و علاقه‌مندانش در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپردند.
آثار فروغ فرخزاد
۱۳۳۱ – اسیر، شامل ۴۳ شعر ۱۳۳۵ – دیوار، شامل ۲۵ قطعه شعر ۱۳۳۶ – عصیان، شامل ۱۷ شعر ۱۳۴۱ – تولدی دیگر، شامل ۳۵ شعر ۱۳۴۲ – ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد، شامل ۷ شعر.
فروغ فرخزاد در ۳۲سالگی بر اثر واژگونی اتومبیل درگذشت.
ترجمه‌ی آثار فروغ
عربی: محمد الامین - غسان حمدان
آذری: صمد بهرنگی
انگلیسی: شعله ولپ- علی سلامی- حسن جوادی و سوسن سالیی- جاشکا کیسلر و امین بناتی- فرزانه میلانی- دیوید مارتین
فرانسوی: مهشید مشیری و سیلویا میلر
آلمانی: آنه ماری شیمل
ایتالیایی: دومینیکو اینگینیتو
کردی: حیدر خضری
ترکی: هاشم خسروشاهی
اردو: فهمیدا ریاض
ازبک: خورشید داورن
درباره لک‌لک بوک
طراحی و بهینه سازی | مجتمع ارتباطات نوین ایرانیان
ارسال دیدگاه