زندگی و آثار ابراهیم منصفی

نویسنده : یدالله شهرجو

#ابراهیم_منصفی، شاعر، خنیاگر، نویسنده و هنرمند پرآوازه‌ی هرمزگانی در سال ۱۳۲۴ در بندرعباس متولد شد. پدر ابراهیم مینابی و مادرش اهل صحراباغ لار بود که پس از تولد ابراهیم زندگی پایداری نداشتند. ابراهیم به قول خود زاده‌ی عشق زنی بود به مردی که آوازش او را سحر کرده بود. پس از جدایی آن دو از هم ابراهیم دوران کودکی و نوجوانی‌اش را با پدربزرگ و مادربزرگ پدری خود گذراند.
ابراهیم منصفی دوران تحصیل خود را در بندرعباس گذراند و پس از طی کردن مقطع ابتدایی وارد دوره‌ی متوسطه شد. هم زمان با همین روزها و تحصیل او در دبیرستان بود که نخستین جرقه‌های او برای دل سپردن به هنر و ادبیات نیز آغاز شد. او که الفتش با صدا و خواندن را با حضور در تعزیه خوانی‌های ماه محرم تجربه کرده بود در این روزها جذب گروه‌های تئاتر دانش آموزی شد و از سویی دیگر عشق سرودن نیز او را آرام نمی‌گذاشت تا آنجا که عطش سیری ناپذیر او از شعر و ادبیات بسیار زود او را برای چاپ اولین مجموعه شعرش ترغیب کرد. مجموعه‌ای که او با کمک تعدادی از دوستانش با نام «مروارید ساحل» در شمارگان اندک به چاپ رساند و بعدها از «تعجیل در چاپ این مجموعه اظهار پشیمانی کرد.» از سال ۱۳۴۷ بود که مجلات معتبری مانند خوشه و فردوسی نسبت به درج شعرهای آزاد او اقدام کردند.
حضور در سه فیلم کوتاه سینمای آزاد آن سال‌ها به کارگردانی حسن بنی هاشمی به عنوان بازیگر و دریافت جایزه‌ی اول سینمای آزاد برای فیلم «نهنگ» که نویسنده‌ی آن نیز خود منصفی بود اشتهار دوچندان او را فراهم کرد. منصفی که در واقع از هنرمندان جامع الاطراف هرمزگان است، همچنان که در عرصه‌ی بازیگری موفقیت‌های چشمگیری را به دست می‌آورد در زمینه‌ی سرودن و موسیقی نیز پرتوان به کار خود ادامه می‌داد. او که با موسیقی ملت‌های مختلف آشنایی داشت و در این زمینه مطالعات ارزشمندی را انجام داده بود با علاقه‌ای که به موسیقی فلامینگوی اسپانیا و موسیقی هند از خود نشان داد توانست آثار در خور تحسینی را خلق کند. منصفی در عرصه‌ی سرودن ترانه‌های بومی با اقبال به سمت ترانه‌هایی که رنگ و بوی اجتماعی داشت در این حوزه تحول اساسی را به وجود آورد، اجرای ساده و بی شیله پیله‌ی او با آکورد گیتار هنوز مخاطبان فراوانی دارد و نگاه‌های بسیاری را به خود جلب کرده است.
در هرمزگان منصفی را با عنوان نیمای هرمزگان می‌شناسند. به واقع منصفی و چند تن از هم دوره‌های خود جزء اولین نفراتی بودند که به سرودن شعر نو #نیمایی و آزاد در این منطقه‌ی جنوبی روی آوردند و زمینه‌ی ادامه‌ی این جریان ادبی را در این خطه فراهم کردند. او که در شعرهای آزاد خود پیرو بلامنازعه #احمد_شاملوست با تأثیرپذیری از اقلیم و جغرافیای بومی منطقه گاهی به شعر خود تمایزی قابل تشخیص داده است.
منصفی زندگی سراسر پرفراز و نشیب داشته و بی گمان همین مسئله در شعر او نیز تأثیر عمیقی به جای گذاشته است. او که در دوره‌ای از عمر خود به شغل معلمی مشغول بوده است به واسطه‌ی فراز و فرودهایی که در مسیر زندگی‌اش قرار گرفت این شغل را از دست داد و دهه‌ی پایانی عمر خود را با مصائب و دشواری‌های فراوانی گذراند. درخشان‌ترین دوره برای خلق آثار قابل تأمل منصفی مربوط به دهه‌ی چهل می‌شود که وی پس از آن دیگر نتوانست آن شعرهای درخشان را تکرار کند.
او سه بار ازدواج کرد که حاصل دو ازدواج او جدایی زودهنگام بود و در ازدواج سوم صاحب سه دختر و یک پسر به نام بنیامین شد که مرگ بنیامین کوچک در پنج سالگی او را دچار اندوه و مصیبت بی‌پایانی کرد.
منصفی در شب اول تیرماه ۱۳۷۶ در سن پنجاه‌ودو سالگی با مرگی خودخواسته به زندگی‌اش پایان داد.