زندگی و آثار جواد مجابی

نویسنده : تحریریه‌ی شهر کتاب آنلاین

#جواد_مجابی متولد ماه مهر ۱۳۱۸ در شهر قزوین شاعر، نویسنده، منتقد ادبی و هنرهای تجسمی، نقاش، طنزپرداز و روزنامه‌نگار ایرانی است. از او آثار متعددی به چاپ رسیده‌است. همچنین برای مدت کوتاهی سردبیر مجله‌ی ادبی دنیای سخن بود. وی شاعر، نقاش، محقق ادبی‌هنری، روزنامه‌نگار، طنزپرداز و داستان‌نویس است و بهتر است گفت یکی از شناخته‌شده‌ترین روشنفکران و هنرمندان معاصر که نامش همیشه در میان بزرگان آمده. از او تا به حال ده‌ها کتاب تأثیرگذار و پرطرفدار در زمینه‌ی داستان منتشر شده‌است و عموماً کتاب‌های او با اقبال خوبی از سمت خوانندگان، علی‌الخصوص خوانندگان حرفه‌ای، مواجه می‌شود. مجابی بارها از سوی مجامع اروپایی و آمریکایی برای سخنرانی درباره‌ی هنر و ادبیات ایران دعوت شده‌ است و یکی از نمایندگان شاخص ادبیات معاصر ایران محسوب می‌شود. جواد مجابی از کودکی و نوجوانی به همراه برادرش حسین نقاشی می‌کشید و هنوز هم در خلوت خود نقاشی می‌کند. او هر چند خود را نقاش نمی‌داند، اما به عنوان یکی از چهره‌های شاخص و پیشگام در حوزه‌ی نقد نقاشی و هنرهای تجسمی شناخته شده است.
اوایل دهه‌ی چهل لیسانس حقوق و دکترای اقتصاد را از دانشگاه تهران گرفت. ۱۹ سال کارمند دادگستری و بعد کارشناس فرهنگی وزارت فرهنگ و هنر بود. هم‌زمان روزنامه‌نگاری حرفه‌ای را در فاصله‌ی بین سال‌های ۱۳۴۷–۱۳۵۸ در روزنامه‌ی اطلاعات با عنوان دبیر فرهنگی روزنامه ادامه داد. بعدها با مجلات ادبی ایران از جمله فردوسی، جهان نو، خوشه، آدینه و دنیای سخن همکاری داشت که مدتی نیز سردبیری مجله‌ی اخیر را به عهده داشت. [نیازمند منبع] در اواخر سال ۵۷ به اتفاق جمعی از همکاران مطبوعاتی‌اش در کیهان و آیندگان همچون #عمید_نائینی، #مهدی_سحابی، #فیروز_گوران، #سیروس_علی_‌نژاد و #محمد_قائد تصمیم به بنیاد کانون مستقل روزنامه‌نگاران گرفتند اما با حوادث سال ۵۸ این پروژه منتفی گردید.
۴۰ سال از فعالیت ادبی او می‌گذرد که ۲۰ سال اخیر را به طور حرفه‌ای و فارغ از دغدغه‌های شغلی، صرف نوشتن رمان و شعرها و تحقیقاتش کرده ‌است. نوشته‌های او بیش از پنجاه اثر چاپ شده‌ است که عمدتاً شامل هشت مجموعه‌شعر، چهار مجموعه‌داستان کوتاه، نه رمان، چندین نمایش‌نامه و فیلم‌نامه و داستان کودکان وآثار طنز و طرح‌های هجایی و چند مجموعه‌مقالات و چند شناخت‌نامه‌ی ادبی درباره‌ی نویسندگان و شاعران ایران است. علاوه بر انتشار شعرها و رمان‌ها و داستان‌ها، کار عمده‌ی او در این سال‌ها، تحقیق درباره‌ی نوپردازان هنرهای تجسمی ایران است که بالغ بر شش جلد می‌شود، که تاریخ تحلیلی زندگی و آثار نقاشان و مجسمه‌سازان پنجاه سال اخیر است. همچنین پژوهش مفصلی در زمینه‌ی تاریخ طنز در متون ادبی ایران را ادامه می‌دهد که سیر شوخی‌های ادبی را در کتاب‌های نظم و نثر ایران طی هزار و اندی سال بر پایه‌ی تحولات اجتماعی ترسیم می‌کند. او همسر و دو فرزند دارد و در کوی نویسندگان زندگی می‌کند و اوقاتش به خواندن و نوشتن می‌گذرد. به عنوان طنزپرداز مدرن شهرت دارد و طنز را در شکل‌های مختلف کلامی و تصویری تجربه کرده ‌است. نقاشی مدرن را به تفنن تجربه و چند نمایشگاه از کارهای خود عرضه کرده ‌است.
کتاب «نود سال نوآوری در هنر تجسمی ایران» به قلم جواد مجابی در دو جلد و حدود هشتصد صفحه نخستین کتاب از نوع خود است که در اردیبهشت ۱۳۹۵ منتشر شد و تاریخ هنرهای تجسمی معاصر ایران از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۹۰ را به شیوه‌ای تاریخی‌تحلیلی بررسی کرده است.

شعر:
- فصلی برای تو (دی ماه ۴۴)
- زوبینی برقلب پاییز (۴۹)
- پرواز در مه (۵۶)
- بر بام بم (۷۱)
- سفرهای ملاح رؤیا (۷۲)
- پوپکانه (۷۴)
- شعرهای من و پوپک (بهار ۷۹)
- دری به شاد خویی (دی ۷۹)
- سفرهای ملاح رؤیا (۵ کتاب) (۸۱)
- سال‌های شاعرانه(۳ کتاب) (۸۲)
- شعر بلند تأمل(۴ کتاب) (۸۲)

طنز:
- یادداشت‌های آدم پرمدعا (آذر ۴۹)
- آقای ذوزنقه (آذر ۵۹)
- یادداشت‌های بدون تاریخ (فروردین ۵۸)
- نیشخند ایرانی (۴ کتاب) (۸۲)

پژوهش‌ها:
- شباهت‌های ناگزیر (۵۱)
- فلزکاری در ایران (آماده چاپ)
- طنز ادبی ایران (زیر چاپ)
- متن پیشگامان نقاشی نوین ایران (۷۹)
- بعلاوه شش جلد دیگر این تاریخ تحلیلی (آماده چاپ)
- مقدمه نقاشی‌های حجت‌الله شکیبا (۷۱)
- مقدمه یاد سبز (حاجی زاده)(۷۱)
- مقدمه ایران سرزمین مهر (۷۳)
- مقدمه نقاشی علی اکبر صادقی(۷۷)
- مقدمه نقاشی پروانه اعتمادی(۷۷)
- مقدمه نقاشی علیرضا اسپهبد (۷۷)
- مقدمه شیرزن‌ها و خورشید خانم ژازه (۷۸)
- مقدمه مینیاتورهای سیاه (آماده چاپ)
- مقدمه آثار پرویز تناولی (۷۸)
- مقدمه آثار ژازه طباطبایی (۸۲)
- مقدمه آثار پرویز کلانتری (آماده چاپ)
- مقدمه آثار علی اکبر صفائیان (زیر چاپ)
- تدوین کتاب بهجت صدر (زیر چاپ)
- تدوین کتاب «نود سال نوآوری در هنر تجسمی ایران» (۹۵)

داستان کودکان:
- پسرک چشم آبی (اسفند ۵۱)
- سیبو و سار کوچولو (۵۵)
- پنیر بالای درخت (بهار ۵۷)
- پنج داستان کودکان (آماده چاپ)

صفحه و کاست:
- نوار صدا و صفحه پسرک چشم آبی (۵۶)
- نوار شعر بر بام بم (۷۲)
- نوار شعر با موسیقی بیان و صدای ساکو (منتظر مجوز)

داستان کوتاه:
- من و ایوب و غروب (۵۱)
- کتیبه (۵۶)
- دیوساران (تیر ۵۹)
- از دل به کاغذ (تابستان ۶۹)
- قصه‌ی روشن (۸۰)
- کتیبه و ایوب (۱۳۸۴) (انتشارات کاروان)

رمان:
- شهر بندان (۶۶)
- شب ملخ (۶۹)
- مومیایی (۷۲)
- فردوس مشرقی (۷۲)
- عبور از باغ قرمز (۷۲)
- عبور از باغ قرمز (۷۷)
- ج (۷۷)
- برج‌های خاموش (۷۸)
-لطفاً درب را ببندید (۷۹)
- باغ گمشده (۸۱)
- یکی و آن دیگری (آماده چاپ)
- بنفشه‌های سراشیب (۹۴)

نمایش‌نامه:
- شبح سدوم (بهار ۵۷)
- روزگار عقل سرخ (۷۸)
- چند نمایش‌نامه (آماده چاپ)

فیلم‌نامه:
- دیوانگان بر ساحل/ مهمان کش/ جنایت پنهان (آماده)

سفرنامه:
- ای قوم به حج رفته (آبان ۵۹)

شناخت‌نامه و مجموعه‌مقالات:
- شناخت‌نامه احمد شاملو (۷۷)
- شناخت‌نامه ساعدی (۷۸)
- سخن در حلقه‌ی زنجیر (۵۷)
- سایه دست (تابستان ۷۸)
- آینه بامداد (بهار ۸۰)