رولد دال (Roald Dahl) در سال ۱۹۱۶ لانداف گلامورگان کشور ولز به دنیا آمد. وی که والدینش نروژیالاصل بودند، در ۴ سالگی، خواهر بزرگ و پدرش را از دست داد و مادرش مسئولیت بزرگ کردن او را به عهده گرفت. رولد دال داستاننویس و فیلمنامهنویس اهل بریتانیا است و در دههی ۱۹۴۰ به اوج شهرت رسید. رولد از مادرش بهعنوان تکیهگاهی واقعی که همواره در هر وضعیتی پشتیبان فرزندانش بود، یاد میکند.
جایزهی کتابهای خندهدار رولد دال
وی عاشق داستان و کتاب بود. ترولها و دیگر موجودات اسطورهای نروژی در قصههایی که مادرش برای او و خواهرانش میگفت، تجربیات ناخوشایند دوران تحصیل، زندگی در آفریقا برای کار در شرکت نفتی شل و پیوستن به نیروی هوایی سلطنتی در جنگ جهانی دوم همگی مواد خام داستانهایش بودند.
رولد دال در جنگ جهانی دوم به نیروی هوایی انگلستان در نایروبی پیوست و مدتی در یونان و سوریه خلبان جنگی بود.
در سال ۱۹۴۲ به واشنگتن رفت و نویسندگی را شروع کرد. اولین داستانهایش را بر اساس تجربههایش در جنگ در نشریات آمریکایی به چاپ رساند؛ اما خیلی زود به نوشتن برای کودکان گرایش یافت.
آثار او اثر زیادی بر نویسندگان انگلیسیزبان پس از خود گذاشت. او در سال ۱۹۸۳ برندهی جایزه وایتبرد شد. مجلهی تایمز نیز رولد دال را «یکی از پرخوانندهترین و تأثیرگذارترین نویسندگان نسل ما» نامیده است.
مهمترین آثار او چارلی و کارخانه شکلاتسازی، جیمز و هلوی غولپیکر، ماتیلدا و داستانهای چشمنداشتنی است. بیشتر آثار او به فیلم درآمده است.
او افزون بر داستان، سه مجموعهشعر به نامهای شعرهای دل بهمزن، حیوانات پلید و شعرهای دستاول نیز برای کودکان سروده است. فیلمها و انیمیشنهای ساختهشده از داستانهای او با استقبال کودکان در سراسر دنیا روبهرو شده است.
شخصیتهای کودک داستانهای رولد دال با شرارتهای آدمبزرگهایی که از کودکان نفرت دارند و با آنها بدرفتاری میکنند، در کشمکشاند و دستکم یک آدمبزرگ خوب با آدم بد داستان مبارزه میکند.
داستانهای او بیشتر دارای طنز سیاه (طنز تلخ) و ماجراهای ترسناک و خشونتی آزاردهندهاند. بیشتر آثار رولد دال را کوئنتین بلیک تصویرگری کرده است.
دال همچنین چهار زندگینامهی خود نوشت دارد: پسر قصههای دوران کودکی، پرواز، سفر تکنفره و سال من.
رولد دال که بهعنوان یکی از نویسندگان پرفروش دنیا بهحساب میآید، نوامبر سال ۱۹۹۰ در سن 74 سالگی درگذشت.
بهافتخار وی گالری کودکان رولد دال در موزهی اشرافی باکینگ شایر نزدیک ایلسبری افتتاحشده است.
همچنین در سال ۲۰۰۲، یکی از میدانها کاردیف به نام او نامگذاری شد و فراخوانی برای ساخت مجسمهاش برای نصب در شهر داده شد.
در سال ۲۰۰۸ نیز، خیریهی بوک تراست به کمک مایکل روزن جایزهی سالیانهی رولد دال را برای نویسندگان داستانهای خندهدار کودکان برگزار کرد.
۱۳ سپتامبر، روز تولد رول دال به نام او نامگذاری شده و هر سال بهپاس خدماتش درزمینهی ادبیات کودکان در این روز جشن گرفته میشود.
برخی از آثار رولد دال درزمینهی داستان برای کودکان:
گرملینها، ۱۹۴۳
جیمز و هلوی غولپیکر (۱۹۶۱)
چارلی و کارخانهی شکلاتسازی (۱۹۶۴)
انگشت جادویی (۱۹۶۶)
آقای فاکس شگفتانگیز (۱۹۷۰)
چارلی و آسانسور شیشهای بزرگ (۱۹۷۳)
دنی، قهرمان جهان (۱۹۷۵)
داستان شگفتانگیز هنری شوگر و شش داستان دیگر (۱۹۷۷)
کروکودیل عظیم (۱۹۷۸)
سرزنشها (۱۹۸۰)
داروی معجزهگر (۱۹۸۱)
جادوگران (۱۹۸۳)
من و زرافه و پلی (۱۹۸۵)
ماتیلدا (۱۹۸۸)
اسیو تروت (۱۹۸۹)
مینپینها (۱۹۹۱)
کشیش نیبلزویک (۱۹۹۱)
شعر کودکان
ترانههای آشوبگر (۱۹۸۲)
حیوانات کثیف (۱۹۸۳)
شوربای ترانهها (۱۹۸۹)
داستانهای بزرگسالان:
رمانها:
گاهی هرگز: قصهای برای سوپرمن (۱۹۴۸)
عمو اسوالد من (۱۹۷۹)
مجموعهداستانهای کوتاه:
ده داستان آگهیها و پرواز (۱۹۴۹)
کسی مثل تو (۱۹۵۳)
ببوس ببوس (۱۹۶۰)
بیستونه بوسه از طرف رولد دال (۱۹۶۹)
داستانهای چشمنداشتنی (۱۹۷۹)
داستانهای چشمنداشتنی دیگر (۱۹۸۰)
بهترین داستانهای رولد دال (۱۹۷۸)
داستانهای ارواح (۱۹۸۳)
مینیبوس رود دال (۱۹۸۶)
آه، راز شیرین زندگیام (۱۹۸۹)
مجموعهداستانهای کوتاه رولد دال (۱۹۹۱)
غیرداستانی:
گنج میلدنهال
پسر، داستانهایی از کودکی
تنها رفتن
سرخک، بیماری خطرناک
خاطرات در جیپسی هاوس
راهنمای ایمنی راهآهن
سال من
نمایشنامهها:
عسلها (۱۹۵۵)
ویلی وانکا (۲۰۰۷)
فیلمنامهها:
۳۶ ساعت (۱۹۶۵)
فقط دو بار زندگی میکنی (۱۹۶۷)
چیتی چیتی بنگ بنگ (۱۹۶۸)
شبکاو (۱۹۷۱)
ارسال دیدگاه