نگاهی به زندگی چزاره پاوزه

نویسنده : آرزو پناهی

مجموعه‌شعر «مرگ خواهد آمد و از چشمان تو خواهد نگریست» آخرین اثری است كه از پاوزه باقی مانده و در آن او همه‌ی نگاهش به زندگی و مرگ را جمع كرده است. ترجمه‌ی فارسی این كتاب هم موجود است.
در كتاب آخر «جمع زنان تنها» كه پس از مرگ پاوزه منتشر شده، او مرگی مثل مرگ خودش را‌ در اتاق یک هتل‌تصویر كرده است. این كتاب كه اخیراً در 180 صفحه به فارسی ترجمه‌شده، داستان زنی است كه پس از سال‌ها به شهر محل تولدش بازمی‌گردد و آنجا با افراد مختلفی برخورد می‌كند كه یكی ازآن‌ها نقش مهمی‌ درروند داستان دارد و به‌عنوان یكی از شخصیت‌های كلیدی داستان در كنار این زن قرار می‌گیرد. آنتونیونی، كارگردان مشهور ایتالیایی سال 1955 فیلمی ‌با اقتباس از این داستان ساخت.
آخرین كتاب پاوزه كه سال 1950 در ایتالیا منتشر شد «ماه و آتش» است كه 2 سال بعد ترجمه‌ی انگلیسی آن نیز به بازار آمد.
چزاره پاوزه را بدون شک در شمار یكی از چهره‌های بزرگ ادبی ایتالیا و جهان در قرن بیستم جای می‌دهند. او اگر در 42 سالگی این دنیا را ترک نمی‌كرد، حالا 102 سال داشت. این شاعر، نویسنده، مترجم و منتقد مشهور ایتالیایی یكی از آن نویسندگانی است كه در اوج سلطه‌ی فاشیسم در این كشور، در تحول ادبی سرزمینش نقشی مهم داشت.
پاوزه را به‌عنوان چنین مردی می‌شناسند: مردی خجالتی كه خود را از دیگران مخفی می‌كرد و تنها در اشعارش می‌شد با شخصیت او روبه‌رو شد. مردی مصمم كه برای مبارزه با فاشیسم تردید نداشت. مردی غمگین كه زندگی را یكسره سیاهی و تباهی می‌دید و از رفتارهای سیاسی خسته بود... .
پاوزه پس از پایان تحصیلات مدرسه دو سال را صرف یادگیری زبان یونانی و لاتین كرد و از آنجا ادبیات را كشف كرد. بعد در دانشكده‌ی ادبیات دانشگاه تورین، به یادگیری زبان انگلیسی پرداخت و با ادبیات آمریكا آشنا شد. همه‌ی عشق او برای یادگیری زبان انگلیسی خواندن اشعار والت ویتمن شاعر نوگرای آمریكایی و پدیدآورنده‌ی شعر آزاد آمریكا به زبان اصلی بود. او پایان‌نامه‌ی دانشگاهی‌اش را سال 1930 درباره‌ی ویتمن نوشت. در دانشگاه یكی از مرشدهای او آلن گینزبرگ متخصص در ادبیات كلاسیک روسیه و همسر ناتالیا گینزبرگ بود.
پاوزه در دهه‌های اول قرن بیستم از راه ترجمه‌ی نقش مهمی در آشنا كردن مردم كشورش با ادبیات انگلیسی و آمریكایی داشت. او كه با ترجمه‌ی اثر «چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی» اثر جیمز جویس این نویسنده‌ی مشهور ایرلندی را به هم‌وطنانش معرفی كرد. از ملویل تأثیر زیادی پذیرفته است، زیرا خود او بود كه «موبی دیک» اثر مشهور هرمان ملویل، نویسنده‌ی آمریكایی را به ایتالیایی برگرداند. آثاری از جان دوس پاسوس، ویلیام فاكنر، جیمز جویس و چارلز دیكنز هم به قلم پاوزه‌ به ایتالیایی برگردانده شده است.
بااین‌حال او خیلی زود دست به قلم برد و آثار خودش را خلق كرد. به دلیل آشنایی با زبان لاتین و یونانی او به افسانه‌ها، سمبل‌ها و اسطوره‌ها علاقه خاصی داشت و آن‌ها را در آثار خودش جای داد. او آن‌قدر به این اسطوره‌ها علاقه داشت كه در یک سوژه‌ی ابتكاری 27 شخصیت اسطوره‌ای جهان را انتخاب كرد و در خلال گفت‌وگوهایی با آن‌ها، ویژگی‌های آنان را موردبررسی قرارداد. این گفت‌وگوها را او در قالب یک كتاب با عنوان «گفت‌وگوهایی با لئوكو» منتشر كرده كه از آثار مهمش محسوب می‌شود. این كتاب سال 1384 به زبان فارسی ترجمه‌شده و امسال نیز ترجمه‌ی دیگری از این كتاب وارد بازار نشر ایران شده است. او در این كتاب شخصیت‌های افسانه‌ای یونانی و رومی را كه در حماسه‌های هومر، سوفوكل یا سافو حضور دارند‌ با دیالوگ‌هایی عمیق و پر مفهومی ‌كه بین آن‌ها برقرار می‌كند به خواننده امروزی معرفی می‌كند. در این كتاب انسان‌ها با خدایان و پریان با دیوها حرف می‌زنند. هركول، اولیس، پنه لوپه، هرمس، زئوس، كاستوره، دیانا و دافنه از شخصیت‌های این كتاب هستند.
پاوزه مثل خیلی از نویسندگان برجسته‌ی ایتالیایی بخش مهمی از زندگی‌اش را صرف مبارزه با فاشیسم كرد و به تشكیلات ضد فاشیستی ملحق شد. در همان زمان بود كه دستگیر شد. «حرفه؛ زیستن» یكی از مهم‌ترین آثار او از این دوره باقی‌مانده است.
یكی از مهم‌ترین دلایل دستگیری او كار در مجله‌ی ضد فاشیستی «فرهنگ» بود. تجربیات این سال‌ها بعدها الهام‌بخش پاوزه برای نوشتن رمان‌هایش شد. او در داستان «زندان» هم بخش دیگری از این روزها را منعكس كرده است.
بااین‌حال چزاره پاوزه از نظر سبک ادبی در قالب رئالیست یا نئورئالیست جای می‌گیرد. او كه به‌شدت از امیل‌ زولا، نویسنده‌ی مشهور سبک رئالیسم الهام گرفته بود، مسائل اجتماعی ـ‌ سیاسی آن روزگار را در قالب مفاهیمی ‌مثل تنهایی و خیانت بارها و بارها وارد داستان‌هایش كرد و در شعرهایش به آن‌ها پرداخت. تنهایی نه‌تنها از ویژگی‌های اصلی قهرمان‌های داستان‌های اوست بلكه در شعرهایش هم تكرار می‌شود. رنج‌ها و درام‌ اجتماعی هم در اشعار او جای خاص خود را دارند و در خدمت بیان واقعیت‌های زندگی مدرن و تصاویر درونی انسان به زبانی شاعرانه است.
اولین اثری كه از پاوزه منتشر شد، مجموعه‌شعری به نام «كار سخت» بود كه سال 1936 چاپ شد. او در این شعرها، رویاها و آرزوهایش را از دوران كودكی تا بزرگ‌سالی بیان كرده است. در این شعرها می‌شود به‌خوبی باروحیه‌ی شاعر روبه‌رو شد؛ مرد جوان 28ساله‌ی تنها با رنج مرگ پدر از کودکی وقتی او هنوز شش سال بیشتر نداشت، در شعرهایی با مفهوم عدم وابستگی به زندگی امروزی، خودشان را نشان می‌دهند. این فضاهای تلخ و تیره بعدها در آثار دیگرش هم تكرار شد و حكومت فاشیست‌ها بر ایتالیا و تمامی‌ زندگی مردم بعدها این سیاهی را در افكار سیاسی او هم تكرار كرد. رمان «ماه و آتش» بهترین نمونه از این افكار چزاره است.