یک موهبت و نفرین

همیشه سعی می‌کنم روی مرکز احساسی داستان تمرکز کنم و بعد هر چه برای رساندن آن قدرت احساسی لازم باشد، همان فرم درست است. من هرگز تجربی نوشتن را تنها به خاطر تجربه نخواسته‌ام.

بخشی از این روش هم به نوع تربیت و شرایط رشد «ساندرز» برمی‌گردد؛ او از طبقه‌ی کارگر بود و با پیشینه علمی یک مهندس ژئوفیزیک، شروع به نگارش کارهای دیگر کرد اما پایه‌ی ادبی نداشت. خودش این را هم یک موهبت می‌داند، و هم یک نفرین. در این‌باره می‌گوید:

تقریباً مثل این است که تو هرگز کریکت بازی نکرده باشی.

او بیشتر به خاطر نوشتن داستان‌های بلند، روزنامه‌نگاری و مقاله‌نویسی شناخته شده است و این تنها اثری بوده که یک رمان بلند به حساب می‌آید. «ساندرز» می‌گوید:

به نظر من داستان یک دی.ان.ای دارد، خودش حجمش را تعیین می‌کند و این یکی دائم در حال برون‌ریزی بود.

«بارونس لولا یانگ» رئیس هیأت داوران جایزه‌ی «من بوکر» ۲۰۱۷، رمان «ساندرز» را «کاملاً اوریجینال» توصیف کرده، چه از لحاظ قالب و چه سبک. او همچنین گفته که این کتاب در تاریخ ریشه دارد و معنا و تجربه همدردی را کشف می‌کند.
از نویسنده‌ی «لینکلن در باردو» درباره ارتباط رخدادهای روز و درونمایه کتابش می‌پرسم و در جواب می‌گوید:

در نگارش خلاق این مسئله را باید کنار گذاشت و در داستان‌گویی غرق شد. اما بعد از این، چنین تم‌هایی خودشان نمایان می‌شوند. فکر می‌کنم مسأله، ارتباط برقرار کردن است؛ وقتی تو از کتابت فاصله می‌گیری، ارتباط همچنان ادامه پیدا می‌کند و این واقعاً دوست‌داشتنی است.

مثل همه‌ی نویسنده‌ها، تجربیات او همراه با علاقه‌اش به علم، سیاست و بودائیسم در کارش ظاهر شده است. او حالا بیش از هر زمان دیگر، این نیاز را حس می‌کند که فرهنگ وسیله‌ای شود برای ایجاد حس همدردی در مردم، به‌خصوص در برهه انفجار شبکه‌های اجتماعی که در برقراری ارتباط هم سریع هستند و هم مانع.
«ساندرز» پیش‌بینی می‌کند همان‌طور که غذاهای ارگانیک کم‌کم فست‌فودها را پس می‌زنند، چنین اتفاقی هم در مورد شبکه‌های اجتماعی و ارتباطاتی از این نوع رخ می‌دهد:

فکر می‌کنم مردم دارند زیاد درگیر شدن‌شان در دنیای مجازی را مورد بررسی دوباره قرار می‌دهند. این دنیای واقعی نیست و اعتبار ندارد.

او دومین نویسنده‌ی آمریکایی است که پس از تغییر قوانین جایزه‌ی «من بوکر» در سال ۲۰۱۴، موفق به کسب این افتخار شده است و همین مسئله باعث شده برخی به «آمریکایی شدن» جایزه‌ی «بوکر» اعتراض کنند. اما جواب «ساندرز» این است که جایگاه او، نظر دادن در این‌باره نیست، بلکه زیبایی ادبیات به این است که همین تفاوت‌های هویتی را از میان برمی‌دارد.
در این‌باره می‌گوید:

مسئله‌ی اساسی در زمان نوشتن این است که «تو» برای تنها یک لحظه از خودت جدا می‌شوی و بعد خوشبختانه خواننده هم همین تجربه را خواهد داشت. این قضیه اصلی ادبیات است؛ این‌که شما و من متفاوت هستیم اما می‌توانیم خودمان را در یک جایگاه ببینیم. همین است که به ما اجازه می‌دهد با صدایی دیگر و شخصیت‌های دیگری از زمان‌های دیگر بنویسیم.

«جورج ساندرز» با کسب «من بوکر» پا جای پای نویسندگان صاحب‌نامی چون #مارگارت_اتوود، #یان_مک‌ایوان و #کازوئو_ایشی‌گورو گذاشته، اما این اتفاق برای او چه معنایی دارد؟

این‌که هیأتی از داوران کار تو را تأیید کنند، به تو حس قدرت می‌دهد. یعنی به خودت می‌گویی غرایزم هنوز به طور کامل به فنا نرفته‌اند، حتماً می‌دانستم باید چه کار کنم.

از سوی دیگر، هم‌گروه شدن با نامزدهای نهایی دیگر همچون #آلی_اسمیت و #پل_آستر که با آن‌ها خاطرات مشترکی داشته و در گروه‌های کتاب‌خوانی شرکت داشته، برایش یک فرآیند شگفت‌انگیز بوده است. این نویسنده‌ها پیش‌تر در محفل کتاب‌خوانی فستیوال ادبی لندن کنار هم قرار گرفتند و درباره کتاب‌هایشان بحث کردند.
وقتی از او درباره‌ی برنامه آینده‌اش پرسیده می‌شود، بلافاصله می‌گوید:

دوست دارم بروم و یک داستان کوتاه بنویسم.

با این حال احساس می‌کند باید از جایگاهی که این جایزه برایش به ارمغان آورده، با دقت بیشتری بهره ببرد:

همان‌طور که فرصت‌ها به خاطر کسب «من بوکر» خود را به من می‌نمایانند، نمی‌خواهم آن‌ها را به هیچ وجه بسوزانم. نمی‌خواهم آن‌ها را تلف کنم. می‌خواهم با هوشمندی و مسئولیت‌پذیری از آن‌ها استفاده کنم.


«ساندرز» کشور خود را در وضعیتی بحرانی می‌بیند و امیدوار است کمی عقلانیت از دل پژمردن تصورات لیبرال در دوران برپایی کمپین «ترامپ» بیرون بیاید.
این نویسنده‌ی ۵۸ ساله، نسل آینده را «آزاد از تعصبات موروثی» می‌بیند و به آن‌ها به عنوان منبع امید نگاه می‌کند. اما از نظر او در وضعیت فراقطبی کنونی، برقراری تعادل در نوع نگاه به دنیا، امری ضروری است:

به نظر من مثبت‌اندیشی و منفی‌نگری در ناشکیبایی ریشه دارند. من فکر می‌کنم پیچیده‌ترین رویکرد این است که زندگی را همه چیز بدانیم: زیبا و وحشتناک. حالت ایده‌آل، پذیرفتن واقعیت پیش رویتان است.