آغاز روزشماری برای انتخاب ششمین پایتخت کتاب ایران

ابراهیم حیدری، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره فعالیت دبیرخانه انتخاب پایتخت کتاب ایران گفت: فراخوان پایتخت کتاب ایران از اوایل تیرماه سال جاری به تمامی استان‌ها و شهرها اعلام و دبیرخانه فعال شده‌است و همچنان کار دریافت طرح‌ها ادامه دارد.

مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: پایتخت کتاب ایران، مجموعه‌ای از رقابت‌های فرهنگی در برنامه‌ریزی حوزه کتاب است که طی آن هر شهری به‌عنوان یک هویت مستقل با همکاری سایر نهادها، دست‌اندرکاران این حوزه، تشکل‌های مربوطه و بخش خصوصی، برنامه‌هایی را طراحی کرده و با مستندات برای دبیرخانه ارسال می‌کند.

وی افزود: تا اینجای کار جلسات شورای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برگزار شده‌است. همچنین، جلساتی با معاونت فرهنگی و هنری استان‌ها برگزار کرده‌ایم و از تمامی استان‌ها خواسته‌ایم که تا 30 آذرماه برنامه‌های خود را برای شرکت در این رقابت فرهنگی به دبیرخانه ارسال کنند.

حیدری افزود: تعدادی از شهرها برنامه‌های خود را به مراکز استان‌ها ارسال کرده‌اند و مراکز پس از جمع‌آوری برنامه‌ها و آثار شهرها، طرح‌ها را به شکل یکپارچه برای دبیرخانه مرکزی ارسال خواهند کرد.

وی با اشاره به اعلام نامزدهای پایتخت کتاب ایران اظهار کرد: نامزدهای پایتخت کتاب، 10 روز قبل از برگزاری مراسم اختتامیه، در بهمن‌ماه سال جاری اعلام می‌شوند.

حیدری با بیان اینکه سال گذشته حدود 170 شهر در کسب عنوان پایتخت کتاب ایران مشارکت داشتند، خاطرنشان کرد: طرح‌های ارائه‌شده توسط شهرها در چند مرحله داوری می‌شوند و پس از داوری 15 تا 20 شهر به مرحله نیمه‌نهایی راه پیدا خواهند کرد. پنج اثر به مرحله نهایی می‌رسد و از میان آن‌ها، یک شهر به‌عنوان شهر پایتخت کتاب و 4 شهر به‌عنوان شهر خلاق انتخاب می‌شوند که توسط نهادهای مربوطه تجلیل خواهند شد.

مظابق با اطلاعات فراخوان، برنامه‌ها باید واجد ویژگی‌هایی به این شرح باشند: برنامه‌ها، فعالیت‌ها و اقدام‌ها به طور ویژه برای پایتخت کتاب طراحی شده باشد. متناسب با نیازهای محلی، آیین‌های بومی و ارزش‌های دینی و ملی باشد. تأثیرات پایداری در ارتقای سطح فرهنگ کتاب‌خوانی داشته باشد. از مشارکت مردمی و پشتیبانی شرکت‌های بزرگ تجاری، کارخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی برای تأمین هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری برخوردار باشد. قابلیت الگوبرداری داشته باشد. در محتوا و شیوه اجرا نوآورانه و کیفی باشد. برنامه‌های هر شهر می‌تواند شامل تمام شهرستان‌ها و روستاهای آن باشد. قابلیت و ضمانت اجرایی داشته و اسناد لازم برای ضمانت اجرایی به پیوست باشد. (اسنادی همچون توافق‌نامه‌ها، قراردادهای اجرایی، مصوبات شورای شهر و شوراهای ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی، به‌عنوان مستندات تضمینی در نظر گرفته می‌شوند.) برآورد کلی از هزینه‌های برنامه‌ها داشته باشد. در برآورد مالی به منابع تأمین منابع، شیوه‌های بهره‌وری و کسب بیشترین تأثیر اشاره شود. گستره اجرای برنامه می‌تواند در سطح شهر، یا در سطوح محلی، ملی و حتی منطقه‌ای و بین‌المللی باشد و جدول زمانی قابل ارزیابی و پیگیری دقیقی را ارائه دهد.

هدف از انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران، کمک به توسعه پایدار، فرهنگی و اجتماع‌محور شهرها و انسجام‌بخشی به فعالیت‌های فرهنگی در شهرها با محوریت کتاب و کتاب‌خوانی عنوان شده است. همچنین کشف، جذب، ساماندهی و بهره‌گیری از امکانات و ظرفیت‌های محلی و بومی برای ترویج کتاب‌خوانی و تقویت برنامه‌ریزی و نگاه به آینده از دیگر اهداف این رویداد است. این طرح با مشارکت برخی از نهادهای دولتی و غیردولتی از جمله کمیسیون ملی یونسکو، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، تشکل‌های نشر، و دیگر نهادها و سازمان‌های فعال و علاقه‌مند در این زمینه اجرا می‌شود. شهر منتخب علاوه بر لوح تقدیر مقامات عالی‌رتبه کشوری، مجموعه‌ای از تسهیلات، اعتبارات و منابع فرهنگی دریافت خواهد کرد.

سال گذشته؛ در پنجمین دوره از برگزاری این رویداد، شهر یزد بعد از شهرهای اهواز، نیشابور، بوشهر و کاشان، به‌عنوان پنجمین پایتخت کتاب ایران معرفی شد و برگزیده ششمین دوره از این رویداد، در سال 99، پایتخت کتاب ایران خواهد بود.