نگاه انتقادی به فیلم‌های اینگمار برگمان از نظرگاه خودش!

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) معمولا این منتقدان، سینه‌فیلی‌ها یا پژوهشگران علاقه‌مند هستند که متن مکتوبی را درباره فیلم، سینما و سبک کارگردانی اثری می‌نویسند و این میان برخی‌شان به کتاب تبدیل می‌شوند، گاهی نیز ما شاهد خودنگاشت‌های فیلمسازی درباره آثارش هستیم؛ اما ماجرای کتاب «تصویرها»ی اینگمار برگمان از لونی دیگر است و او خود سینمایش را نقد کرده است و در قالب کتابی به نام «تصویرها: زندگانی من در فیلم» منتشر کرده که به تازگی هم در ایران با ترجمه گلی امامی منتشر شده است.
مقدمه کتاب «تصویرها» را وودی آلن نوشته و به تحسین برگمان پرداخته و او را شاعر اخلاقی سینما توصیف کرده است. آلن همچنین معتقد است تمام آثار این هنرمند بر مردم جهان طنین عمیقی داشته است و برگمان را یک نابغه معرفی می‌کند و سینمایش را متاثر از تئاتر، نقاشی، موسیقی، ادبیات و فلسفه می‌داند.

در فصل اول برگمان به طور خلاصه و قصه‌وار داستان زندگی‌اش را در فشرده‌ترین حالت توضیح می‌دهد، از رنجی می‌گوید که با دیدن دوباره فیلم‌هایش پس از سال‌ها برای تدوین یک گفت‌وگو بر او مستولی شد و از قطع روابط انسانیش در برهه‌ای از زمان می‌نویسد. اما این روایت زندگی‌نامه‌ای به اینجا ختم نمی‌شود و تقریبا در تمام صفحات کتاب شاهدش هستیم.
برگمان از فصل دوم به بعد نیز از چگونگی شروع به کار فیلمسازی‌اش می‌گوید؛ این که چطور آثار سینمایی‌اش شکست خورد، یا چگونه به فیلمی شاخص و موفق تبدیل شد. از کار کردن اجباری در محلی می‌نویسد که نامش را «کشتی بردگان» گذاشته و کارش نوشتن فیلمنامه و نمایشنامه بر اساس داستان‌هایی بود که به او داده می‌شد. همچنین تلاشش برای ساخت فیلم، اداره تئاتر و کارگردانی نمایش را توصیف می‌کند. از افرادی می‌گوید که او را حمایت کردند تا در نهایت به فیلمسازی ماهر تبدیل شد. از شروع به ساخت تا پایان یک فیلم و شرایط تولید آن را بیان می‌کند.
برگمان در کتاب «تصویرها» از روند شکل‌گیری داستان فیلم‌هایش و چگونگی ساخت اثر گفته و مخاطب با خواندن این کتاب به مرور با زندگی برگمان آشنا می‌شود. در واقع خواننده گام به گام همراه با فیلم‌های این سینماگر پیش می‌رود و جزئیات ذهن او درباره چگونگی شکل‌گیری فیلمنامه و درگیری ذهنیش حین ساخت فیلم را می‌خواند.

در این کتاب همگام با روایت داستان زندگی برگمان، می‌خوانیم که چگونه داستان فیلم‌هایش از دل ماجر‌اهای واقعی زندگانی‌اش بیرون می‌جهد و برخی از صحنه‌های فیلم‌هایش ریشه در دوران کودکی او دارد. همچنین در این کتاب می‌بینیم که چطور برگمان فیلمنامه‌ای را می‌نویسد و ایده‌ای در مغزش شکل می‌گیرد و کم‌کم به فیلم تبدیل می‌شود.
در قسمتی از کتاب می‌خوانیم:
«وقتی هشت نه ساله بودم، اسباب‌بازی‌فروشی بود که می‌شد از آن جا فیلم مصرف شده متری خرید متری پنج اور (معادل یک پنی). من سی چهل متر از این فیلم‌ها را در محلول قوی سودا می‌گذاشتم و نیم ساعتی می‌خیساندم‌شان. لایه‌ رویی حل می‌شد و با آن تصاویر هم می رفت. نوار فیلم سفید، معصوم و شفاف می‌شد. بدون تصویر.
بعد می‌توانستم با مرکب‌های رنگی هندی روی آن‌ها تصاویر جدید نقاشی کنم. وقتی بعد از جنگ فیلم‌های نورمن مک‌لارن آمد که مستقیم روی‌شان کار شده بود، برای من چیز تازه‌ای نبود. تکه فیلمی که در پروژکتور می‌چرخد و تصاویر و صحنه‌های کوتاهی را نشان می‌دهد،‌ چیزی بود که من از مدت‌ها پیش به خودم یاد داده بودم.» (صفحه 41)
برگمان نویسنده، فیلمساز و تهیه کننده سوئدی است و ابتدا کار خود را با نوشتن فیلمنامه آغاز کرد و رفته رفته وارد دنیای فیلمسازی شد. او در بیشتر فیلم‌هایش نگاه کنجکاوی به درون انسان دارد و به بررسی شرایط انسانی می‌پردازد؛ در واقع به نوعی احساسات درونی انسان را به خودش نشان دهد. سینمای برگمان عمیق‌ترین معضلات انسانی را به چالش کشیده است و اخلاق،‌ ازدواج ناموفق، هنر و عشق را به نمایش گذاشته است.


از جمله فیلم‌های این کارگردان می‌توان به «مهر هفتم»، «چشمه باکره»، «همچون در یک آینه»،‌ «فانی و الکساندر»،‌ «توت فرنگی‌های وحشی»، «فریادها و نجواها»، «لبخندهای یک شب تابستانی»، «سکوت»، «پرسونا»، «سونات پاییزی» و «چهره به چهره» اشاره کرد. همچنین برگمان برای ساخت این فیلم‌ها در سال‌های مختلف برنده جوایزی مانند اسکار، سزار، کن و گلدن گلوب شد.
انتشارات چشمه کتاب «تصویرها: زندگانی من در فیلم» اثر اینگمار برگمان را با ترجمه گلی امامی در 211 صفحه، با تیراژ 1000 نسخه و با قیمت 35000 تومان منتشر کرده است.